Kolon kanseri neden olur? Belirtileri, tedavi yöntemleri ve ameliyatı

Kolon kanseri, sık görülen tehlikeli kanser türlerinden biridir. Kalın bağırsak kanseri olarak da bilinen kolon kanseri, kalın bağırsağı oluşturan hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu gelişir. Erken evrede teşhis edildiğinde başarıyla tedavi edilebilmektedir. Kötü beslenme, genetik faktörler, hareketsizlik en önemli nedenleri ve risk faktörleridir. Kabızlık veya ishal şeklinde bağırsak alışkanlığının değişmesi, halsizlik, bulantı, kusma, gaz-dışkı çıkaramama, dışkıda kan görülmesi en önemli belirtileridir. Erken evrelerde belirti vermeyebilir. Esas tedavi yöntemi cerrahi ile etkilenen kolon kısmının çıkarılmasıdır. Cerrahi öncesinde veya sonrasında kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilir.

Kolon kanseri nedir?

Kolon kanseri (kolorektal), kalın bağırsağı oluşturan hücrelerin genetik nedenler veya kötü beslenme gibi risk faktörleri nedeniyle kontrolsüz çoğalması ile oluşur. Kalın bağırsak tıp dilinde kolon olarak adlandırılır. İnce bağırsaktan anüse kadar uzanan kısımdır. Kalın bağırsak kanserleri ülkemizde en sık görülen kanserlerdir.(1) Vakaların çoğu, kanserli olmayan küçük hücre kümeleriyle (polipler) başlar. Zamanla bu poliplerin bazıları kansere dönüşebilir. Polipler küçük olabilir ve belirti vermeyebilir. Bu nedenle doktorlar, kansere dönüşmeden önce polipleri tespit edip ameliyatla çıkararak kolon kanserini önlemeye çalışır. Ailesinde kanser olan kişilere düzenli tarama testleri önermektedir.(2)

Kanser nedir? Neden olur? Türleri, belirtileri ve tedavisi

Kolon kanseri neden olur?

Kolon kanserinde kolondaki sağlıklı hücreler, DNA’ları hasar gördüğünde kontrolsüz bir şekilde bölünüp çoğalırlar. Çoğalan hücreler biriktikçe tümör oluştururlar. Kolon kanserinin tüm nedenleri henüz tam olarak bilinmese de bazı risk faktörlerinin kanser gelişimi üzerinde etkili olduğu düşünülüyor.

Kolon kanseri risk faktörleri nelerdir?

• 50 yaşın üzerinde olmak
• Kanserli olmayan bağırsak polipleri oluşması
• Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları
• Adenomatöz polipoz veya Lynch sendromu gibi kalıtsal sendromlar (3)
• Obezite ve aşır kilolu olmak
• Kötü beslenme (az lifli, çok yağlı beslenme, fazla kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi)
• Hareketsiz yaşam tarzı
• Diyabet (Şeker hastalığı) veya insülin direnci
• Çok fazla sigara veya alkol kullanmak
• Herhangi bir nedenle kaarın bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi
• Meme, yumurtalık veya endometriyal kanserleri geçirmiş olmak

Kolon kanseri belirtileri nelerdir?

• Aniden sık görülmeye başlayan kabızlık veya ishal durumu
• Demir eksikliği anemisi
• Bağırsak tıkanıklığı
• Halsizlik
• Çarpıntı
• Dışkıda kan görülmesi
• Sebebi bilinmeyen kilo kaybı
• Karın bölgesinde kitle
• Karında ağrı, kramp, şişkinlik
• Bağırsakların tam boşalmadığı hissi

Rektum kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi seçenekleri

Kolon kanseri hangi evrede belirti verir?

Kolorektal kanserin belirtileri hastalığın yerleşmiş olduğu bölgeye, yayılımına, evresine, kanama, delinme, tıkanma gibi ek sorunlar oluşmasına göre değişir. Kanserin erken aşamalarında belirti görülmeyebilir. Ya da sıradan bağırsak sorunlarından ayırt edilemeyen karın ağrısı, kabızlık gibi belirtiler gözlenebilir. Herhangi bir bağırsak sorununu 2 haftadan daha uzun süredir yaşıyorsanız, mutlaka bir doktora başvurun.

Bağırsak kanserinin ilk belirtileri nelerdir?

Bağırsak kanserinin erken evre belirtileri; dışkıda kan, ishal veya kabızlık gibi bağırsak hareketlerinde değişiklik, karın ağrısı, kramptır. Bu belirtilerden birini fark ederseniz doktorunuzla mutlaka görüşün.

Kolon kanseri kaç yılda oluşur?

Kolon kanseri taraması nasıl yapılır?

Kolon kanserinde erken tanı koyulması hastalığın tedavi edilebilmesi açısından çok önemlidir. Bu nedenle özellikle daha önce belirtilen risk faktörlerine sahipseniz mutlaka tarama yaptırmalısınız. 50-70 yaş arasındaki kişilere 1 veya 2 yılda bir dışkıda gizli kan testi ile hızlı, pratik bir şekilde tarama yapılır. Ailede kalın bağırsak polipleri, kalın bağırsak kanseri, kalıtsal polipozis öyküsü olan kişiler 40 yaşından itibaren taramaya başlanması önerilmektedir. Dışkıda kan saptanırsa kolonoskopi işlemi ile kesin tanı koyulabilir.

Alternatif tıp kanser tedavisini sekteye uğratıyor ve hastalara zarar veriyor!

Kolon kanseri teşhisi

Kolon kanseri teşhisi nasıl konur?

Hastanın şikayetleri, aile öyküsü ayrıntılı olarak değerlendirilir. Polip olup olmadığını teihis için karın mayenesi ve rektal tuşe (makattan kalın bağırsağın muayene edilmesi) yapılabilir. Ardından teşhise yardımcı olacak bazı testler ve görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç olabilir:

• Dışkı testi: Dışkıdaki gizli kanı tespit etmek için yapılır. Test öncesi testin sonucunu etkileyebilecek kırmızı et gibi bazı yiyeceklerden ve nonsteroid antiinflamatuar ilaçlardan kaçınmak gerekebilir.
• Kan testleri: Belirtilerin sebebinin tespit edilmesine yardımcı olabilir. Hemogram (tam kan sayımı) veya karaciğer fonksiyon testleri yapılabilir.
• Kolonoskopi: Monitöre bağlı ince ve esnek bir tüp yardımıyla tüm kolon ve rektum görüntülenir. Bu esnada şüpheli bir şey saptanırsa doktor biyopsi için doku örneği alabilir. Kolonoskopi, kansere dönüşebilecek iyi huylu polipleri tespit için etkilidir.
• Sigmoidoskopi: Tıpkı kolonoskopideki gibi ince bir tüp yardımıyla doktorunuzun kolonunuzun son bölümü olan sigmoid kolonu incelenir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT): Kanserin akciğerlere, karaciğere ve diğer organlara yayılması kontrol edilebilir.
• MRG: Tümörün boyutunu ölçmek için kullanılabilir. Kolon kanserinin nerede büyüdüğünü bulmak için en iyi görüntüleme testidir.
• Ultrason: Makat aracılığıyla kalın bağırsağın son kısmındaki lezyonlar derinlik ve yayılım açısından ultrason ile incelenebilir.

Kolonoskopi nedir? Nasıl yapılır? Kolonoskopinin riskleri nelerdir?

Kolon biyopsi nedir, nasıl uygulanır?

Biyopsi kolon kanserinin kaynaklandığı hücrelerin belirlenmesi ve hastalığın evresinin saptanmasına yardımcı olur. İşlem, kolonoskopi işlemleri sırasında şüphelenilen veya polip tespit edilen bölgelerden doku örneği alınarak yapılır. Ayrıca ameliyat sırasında çıkarılan parçalar da biyopsi için kullanılır ve laboratuvarda incelenir.

 Kolon kanseri kan tahlilinde çıkar mı?

Hiçbir kan testi kolon kanseri teşhisi için yeterli değildir. Ancak bazen karsinoembriyonik antijen (CEA) testinde, kanda, kolon kanserleri tarafından üretilen bir kimyasal tespit edilebilir. Karbonhidrat antijen (CA 19-9) testi ise mide bağırsak sistemi tümörlerini tespit etmeye yardımcı olabilir.

Kolon kanseri tanısında kullanılan kan testi

Kolon kanseri evreleri

Kolon kanseri evresinin belirlenmesindeki amaç hastalığın yayılım derecesini saptamak ve buna göre tedavi şeklini belirlemektir.

• Evre 0: Bu kolon kanserinin en erken aşamasıdır ve kolonun en iç tabakasının ötesine ilerlememiştir. Gözle görülür tümör yoktur. Lenf düğümlerine yayılmamıştır.
• Evre 1: Kanser kolonun mukoza denilen iç tabakasından submukoza denilen bir sonraki katmanına doğru büyümüştür. Lenf düğümlerine yayılım yoktur.
• Evre 2: Kanser hala lenf düğümlerine yayılmamıştır. Ancak kolonun dış katmanlarına ve karın içi organları yerinde tutan zara (visseral peritona) kadar ulaşmıştır. Ve yakın organlara doğru büyümektedir.
• Evre 3: Tümör, kas tabakalarının ötesine kadar büyümüştür ve yakında bulunan 4 veya daha fazla lenf nodunda tespit edilebilir. Komşu organlara yayılım olabilir ancak uzak organlara yayılım yoktur.
• Evre 4: Bu evre kolon kanserinin en ileri aşamasıdır ve kanserin, akciğerler, karaciğer gibi uzak organlara yayıldığını gösterir.

4. evre kolon kanseri iyileşir mi?

4. evrede hastalık vücudunuzun diğer bölgelerine yayılmıştır (metastaz), farklı tedavi seçenekleriyle hastalar 2 yıldan uzun yaşayabiliyorlar. Hatta eğer metastaz oranı düşükse bu süre daha da uzayabilir.

Kolon kanseri tedavisi

Kolon kanseri tedavisinde Radyoterapi

Kolon kanserinde radyoterapi (ışın tedavisi) genellikle cerrahi öncesi tümör dokusunun küçülmesi amacıyla kemoterapi ile birlikte kullanılır. Ayrıca cerrahi tedavi sonrası kalıntı tümör dokusunu yok etmek için de uygulanabilir.

Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri

Kolon kanserinde kemoterapi (ilaç) tedavisi

Kolon kanserinde kemoterapi; ameliyat öncesi tümörlü alanı küçültmek için uygulanır. Ayrıca ameliyat sonrası gözle görülemediği için çıkarılamayan tümörlü dokuların yok edilmesi için de kullanılır. 5-fluorourasil (5-FU), irinotekan, oksaliplatin kolon kanserinde kullanılan kemoterapi ilaçlarıdır.

Kolon kanseri ameliyatı nasıl yapılır?

Öncelikle hasta gastroenterolog, radyolog, onkolog ve genel cerrahın görüşleri alınarak değerlendirilir. Ameliyat tümörün yerine ve yayılımına göre laparoskopik yöntemle kapalı olarak veya açık cerrahi ile yapılabilir. Genel anestezi altında; cerrah, kalın bağırsağın kanserli kısmı, lenf bezlerine yayılım gösteren mezo denilen yağlı kısmı ve onun çevresindeki dokuyu çıkarır. Bu tip kolon kanseri ameliyatları, sıklıkla erken evre bağırsak kanserlerinde en önemli tedavi şeklidir.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Genellikle tümörlü kısım çıkarıldıktan sonra sağlam kısımları birbirine bağlanır. Bu işleme anastomoz adı verilir. Kalın bağırsakların sağlam kısımları birbirine bağlanamazsa ya da bağlandıktan sonra güvenli durum oluşmamışsa cerrah “kolostomi” denilen bir işlem yapar. Karın duvarında kalın bağırsak içeriğinin dışarı atılmasını sağlayan bir delik açarak bağırsağı buraya bağlar. Bu deliğe kolostomi torbası takılır ve dışkı bu torbada birikir. Kolostomi geçici veya kalıcı olabilir. Cerrahi tedavi kolon kanseri karaciğere yayıldıysa karaciğerdeki tümörün temizlenmesi için de uygulanır.

Kolon kanseri hastaları nasıl beslenmeli?

Kolon kanserine hangi yiyecekler iyi gelir?

Doğru beslenme, kolon kanserinde diğer kanser türlerine göre çok daha önemlidir:

• Lifli yiyeceklerden zengin, sebze meyve içeriği fazla olan, A, C, D, E vitamini içeren, balık gibi deniz ürünlerinden ağırlıklı beslenmeye çalışın. Araştırmalar bu tür beslenme düzenininin kolon kanseri riskini azalttığını gösteriyor.(5)
• Zeytinyağını tercih edin. Ancak ısıtmadan, soğuk şekilde yemeklere ekleyin.
• Karahindiba, keten tohumu, kekik ve zerdeçal gibi şifalı bitkileri mutlaka doktorunuza danışarak tüketin.

Kolon kanseri olanlar ne yememeli?

Kolon kanseri tedavisi gören hastalar bir diyetisyene danışarak beslenme planı yapmalıdır. Çünkü bazı yiyecek hastalar için çok zararlı olabilir. Özellikle:

• İşlenmiş yiyecekler, konserveler, kızartmalar, kırmız et, şekerli besinler ve gazlı içeceklerden uzak durun.
• Kesinlikle alkol, sigara ve kafein kullanmayın.
• Kanserojen etkisi nedeniyle kırmızı eti uzun süre, yüksek sıcaklıklarda, ateşe maruz bırakmayın.
• Doymuş yağ tüketmeyin.

Kanserde beslenme tedavisi ne kadar önemli? Uzmanından öneriler…

Kolon kanserine iyi gelen şifalı bitkiler

Şifalı bitkiler dikkatli tüketilmelidir. Kanser tedavisi gören hastalar doktorlarına danışmadan kesinlikle bu tür besinler tüketmemelidir. Çünkü yanlış bir uygulama hastalığın daha hızlı ilerlemesine neden olabilir. Ya da tedavi sürecine zarar verebilir. Günümüzde karahindiba, kekik, adaçayı, keten tohumu, hardal otu, zerdeçal, yeşil çay, yaban mersini gibi bitkilerin kalın barsak kanserine karşı koruyucu olduğu kabul görmektedir. Ancak özellikle risk taşıyan kişilerde etkileri kısıtlı olabilir.

Kolon kanseri olan bir kişi ne kadar yaşar?

Kolon kanserleri dünyada kansere bağlı ölüm nedenleri arasında ikinci sıradadır. Erken tanı çok önemlidir. Erken evrede teşhis edildiğinde 5 yıllık sağ kalım oranları %90 civarındadır. Ancak geç saptandığında hastaların çoğunda lenf bezlerine veya diğer organlara yayılım meydana gelir. Tümör çıkarılsa bile 5 yıl içerisinde hasta hayatını kaybedebilir. Tedavi uygulanamayan hastalarda bu süre daha kısadır.

Kolorektal kanserlerin belirtileri, teşhisi ve güncel tedavi seçenekleri

Kolon kanseri hastalarına öneriler

• Kolon kanseri olduğunuzu öğrendikten sonra doktorunuzla süreç hakkında ayrıntılı olarak konuşun. Tedavi seçeneklerini öğrenin. Doktorunuz tarafından önerilen tedavi yöntemlerine uyun, doktorunuza bilgi vermeden farklı yöntemler kullanmayın.
• Kolon kanseri de diğer kanserler gibi hastaların yaşam şartlarını zorlaştırır. Bu nedenle aile üyelerinizden yardım isteyin. Gerekirse profesyonel psikolojik destek alın.
• Kolon kanseri ameliyatları sırasında kolostomi işlemi de yapılabilir. Kolostomi işlemi geçici veya kalıcı olabilir. Kolostomi ile yaşamaya alışmak başlangıçta zor gelecektir. Ancak buna zamanla uyum sağlayabileceğinizi unutmayın. Kolostomi hemşirelerinden veya bu konuyla ilgilenen bir görevliden destek ve yardım alın.
• Kolostomi bakımı önemlidir. Ailenizden biriyle birlikte bu eğitimi öğrenin ve uygulayın.
• Sigara veya alkol kullanıyorsanız bırakın.
• Kolon kanserinde beslenme çok önemlidir. Gerekirse uzman bir diyetisyene danışın.
• Fiziksel aktivitelere zaman ayırın.
• Ameliyat sonrası hastalığın nüks (tekrar) edip etmediğini tespit amacıyla yapılan periyodik taramalarınızı ihmal etmeyin.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Label

İsim*

Email*

0 Comments

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör