Akciğer enfeksiyonu ve iltihabı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

20 Aralık 2019 | 25 Şubat 2023 | Kategori: Sağlık Sözlüğü, Solunum ve Göğüs Hast Print

Akciğer enfeksiyonu, alt solunum yollarında pek çok nedenle gelişebilen bir enfeksiyon türüdür. Başlıca nedeni akciğer dokularında toplanıp çoğalan virüs veya bakterilerdir. Çoğunlukla grip gibi bulaşıcı bir hastalığın ardından gelişir. Ciğerlerin iltihaplanmasına ve mukus üretiminde artışa yol açarak solunum güçlüğü yaratır. Ana belirtileri yüksek ateş, balgamlı öksürük, hırıltılı nefes ve göğüs ağrısıdır. Hafif enfeksiyonlar iyi bir bakımla kendiliğinden düzelebilir. Bazı durumlarda antibiyotik veya antiviral ilaçların kullanılması gerekebilir. Ağırlaşan enfeksiyonlarda ek tedaviler için hastanede yatmak gerebilir. Vücut direnci zayıf küçük çocuklar, yaşlılar, kronik hastalar ve sigara içenler daha fazla risk altındadır.

Table of Contents

Akciğer enfeksiyonu nedir?

Akciğer enfeksiyonu, ciğerleri solunum borusuna bağlayan bronşları veya hava keseciklerini etkileyen mikrobiyal bir enfeksiyon türüdür. Yoğun balgama ve iltihaba yol açarak solunum yollarını şişirip nefes almayı zorlaştırır. Çoğu enfeksiyon hafif atlatılabilir ancak bazıları ciddidir ve ölümcül olabilir. En yaygın türleri akut bronşit ve zatürredir. Daha çok kış aylarında görülür. Akciğer enfeksiyonları, her yaştan insanı etkileyebilir. Ciddiye alınmalı ve tedavi sürecinde doktor onayı olmadan ilaçlar bırakılmamalıdır. Tedavisinin gecikmesi veya aksaması durumunda ölümcül sonuçlara neden olabilir. (1)

İltihap neden olur? Belirtileri, tedavisi ve kurutan diyetler

Akciğer enfeksiyonu neden olur?

Genellikle akciğerlere yerleşerek çoğalan bir bakteri veya virüsten kaynaklanır. Kış aylarında soğuk algınlığı veya gripten sonra daha sık görülür. Solunum damlacıkları enfeksiyonu taşıdığı için öksürük veya hapşırık ile bir başkasına bulaşabilir. Bir süre havada asılı kalan mikroplar yüzeylere inebilir, bu yüzeylere dokunan herkes başka şeylere dokunarak onları daha da yayabilir. Bu enfeksiyona nadiren de olsa mantarlar da yol açabilir. Akciğer enfeksiyonunun bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ve hamilelerde oluşma riski daha yüksektir. (1)

Akciğer enfeksiyonu türleri

Akciğer enfeksiyonları geliştiği yere göre 3 türe ayrılır:

Akut Bronşit

Virüs veya bakteri neden olabilir. Ancak viral bronşit daha yaygındır. Çoğunlukla gribe ve soğuk algınlığına yol açan virüslerden kaynaklanır. Akciğerlere hava taşıyan bronş tüpleri iltihaplanır. Ateş ve balgamlı öksürük tipik belirtisidir. Boğaz ağrısı ve burun tıkanıklığına da yol açabilir. Her yaş grubunda görülebilir. Genellikle kendiliğinden iyileşir. (2)

Bronşiyolit

En küçük hava yolları olan bronşiyolit’te oluşan viral bir enfeksiyondur. İki yaşından küçük çocuk ve bebeklerde daha sık gelişir. İyi bir bakımla kendiliğinden düzelebilir. Ancak nefes darlığı, besleme zorluğu gibi durumlarda hastanede tedaviyi gerektirebilir. (3)

Zatürre

Zatürre, daha çok bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanır. Bazen virüs veya mantar kaynaklı da gelişebilir. Enfeksiyon sonucunda akciğerlerdeki hava kesecikleri iltihaplanır; oksijen alımı zorlaşır. Belirtileri akut bronşitle benzer ancak 24-48 saatte aniden şiddetlenebilir ve acil müdahale gerekir. Tedavi edilmezse göğüs zarı iltihabı, akciğer apsesi ve kan zehirlenmesi gibi ölümcül komplikasyonlar geliştirebilir. (4)

Zatürre (pnömoni) nedir? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

Akciğer enfeksiyonu belirtileri

Kalıcı bir öksürük
Sarı veya yeşil kalın balgam (bazen kanlı)
Nefes darlığı veya hızlı ve sığ solunum
Nefes alıp verirken hırıltılı bir ses

Yüksek ateş
Terleme
Baş ağrısı
Yorgunluk ve sersemlik
Öksürürken veya derin nefes almaya çalışırken keskinleşen bir göğüs ağrısı
Hızlı kalp atışı
İştahsızlık
Sırt bölgesinde yoğunlaşan kas ağrısı ve/veya eklem ağrıları

Akut bronşit gibi hafif akciğer enfeksiyonları evde iyi bir bakımla 7-10 günde ilaç almadan kendiliğinden düzelebilir. Ancak bağışıklığı zayıf kişilerde uzun sürerse ciddiyeti ve tehlikesi artarak zatürreye dönüşebilir. Nefes almada zorluk çekiyorsanız, ateşiniz yüksekse veya daha kötü hissediyorsanız doktora veya acil servise gidin.

Akciğer enfeksiyonu teşhisi

Doktor hastaya belirtilerini, genel sağlığını ve tıbbi geçmişini sorar. Ateşini ölçüp ciğerlerini bir steteskop aracılığıyla dinleyerek teşhis koyabilir. Bazen enfeksiyonun ilerleme derecesini saptamak için göğüs röntgeni, nefes testleri, balgam veya kan numuneleri gibi testlere ihtiyaç duyulabilir.

Balgam nedir, neden olur? Balgamın belirtileri, türleri ve tedavisi

Akciğer enfeksiyonu tedavisi

İlerlemiş akciğer enfeksiyonlarının temel tedavisi ilaçtır. Enfeksiyon türüne göre, enfeksiyon ve iltihaplanmayı durduran ilaçlar kullanılır: (5)

Antibiyotik: Sadece bakteri kaynaklı ve şiddeti artan enfeksiyonlarda kullanılabilir. Önerilen dozlarda ve bitene kadar alınmalıdır. Bilinçsiz kullanımı antibiyotik direncine, yani ciddi enfeksiyonlarda ilacın etkisiz kalmasına yol açabilir.
Antiviraller: Akciğerlerde gelişen ciddi viral enfeksiyonlarda gerekebilir.
Antifungaller: Mantar nedeniyle akciğerlerde gelişen enfeksiyonlarda kullanılır.
Ayrıca vücut enfeksiyonla mücadele ederken belirtileri azaltmaya yönelik ağrı kesici, ateş düşürücü, öksürük-balgam söktürücü ve nefes açan ilaçlar kullanılabilir.

Daha ciddi enfeksiyonlarda hastaneye yatmak gerekebilir. Hastanede uygulanan başlıca tedaviler ise şunlardır:

Oksijen desteği
Damar yolundan yoğun antibiyotik tedavisi
Aşırı sıvı kaybında serum yoluyla sıvı takviyesi

Tekrarlayan akciğer enfeksiyonu

Sağlıklı ve bağışıklığı güçlü insanlarda enfeksiyon kendiliğinden geçer ve çoğunlukla da tekrar etmez. Ancak bazı faktörler enfeksiyonun tekrarlanmasına neden olabilir. Başlıca faktörler şunlardır: (6)

Yarım bırakılan antibiyotik tedavileri
Kronik bronşit, KOAH, kistik fibroz, astım gibi akciğer dokusunu hasara uğratan ve mikrobiyal olmayan iltihaplara yol açabilen hastalıklar
Henüz gelişmemiş bağışıklık sistemi (özellikle bebekler ve 5 yaşından küçük çocuklar)
Yaşlılık
Kanser ve kemoterapi tedavisi
HIV/AIDS veya organ nakli yüzünden zayıflamış bağışıklık sistemi
Sigara tiryakiliği ve aşırı alkol tüketimi

KOAH nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Bu kişilerin her yıl düzenli olarak grip aşısı ve 5 yılda bir zatürre aşısı yaptırması gerekir. Özellikle tekrarlayan enfeksiyonlar zatürreye yol açabilir. Bu hastalık enfeksiyon kaynaklı ölümler arasında birinci sıradadır.

Akciğer enfeksiyonu bitkisel tedavi

Öksürük otu: Bronşlardaki iltihabı temizleme özelliğiyle akut bronşite iyi gelir. Balgamı yumuşatarak öksürükle atılmasını kolaylaştırır ve göğsü yumuşatır. Demleme usulü ile çayı yapılarak günde 3 bardak içilebilir.
Andız otu kökü: Özellikle bakteri kaynaklı akciğer enfeksiyonlarında etkilidir. Ateş, balgamlı öksürük gibi belirtileri hafifletebilir. Bir cezve suda 5 dakika kaynatılarak günde 3 kez 1 tatlı kaşığı içilebilir. Sabahları aç karnına 1 yemek kaşığı andız pekmezi içmek de fayda sağlar.
Sarımsak ve soğan: Her ikisi de akciğer enfeksiyonlarınin tedavisinde son derece etkili doğal antibiyotiklerdir. İltihap gelişimini önleyici etkiye sahiptirler. Bir cezve suda 1 diş sarımsak veya 1 adet arpacık soğanı kaynatılarak her gün 1 bardak içilebilir. Hazırlanan suya bal ve limon eklenebilir.
Doğal bal: Ilık suya 1 tatlı kaşığı bal ve yarım limon sıkarak içmek göğüsün yumuşamasına yardımcı olur. Ayrıca balla antibakteriyel etkiye sahip bazı baharatları karıştırıp etkili bir şurup hazırlayabilirsiniz. Bunun için; bir kavanoz suya 1 yemek kaşığı bal, 1 tatlı kaşığı zencefil, zerdeçal, karabiber ve 1 limon sıkıp iyice çalkalayın. Her gün 3 kez 1 tatlı kaşığı içilirse balgamı sökerek daha rahat nefes almanızı sağlar.

Sarımsak neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli? Faydaları ve zararları

Şifalı bitkiler destekleyici tedavi amaçlı kullanılır. Ancak bazı kişilerde yan etkilere yol açabileceği için doktora danışmadan kullanılmamalıdır.

Akciğer enfeksiyonundan korunma

Akciğer enfeksiyonlarından korunmanın en etkili yolları şunlardır:

Aşı yaptırmak: Özellikle bu enfeksiyonu geliştirme riski yüksek kişiler düzenli olarak grip ve zatürre aşısı yaptırabilir.
Sigara içmeyi bırakmak: Sigara, ciğerlere zarar verir ve enfeksiyona karşı savunmayı zayıflatır. Sigarayı bırakmakta zorlanıyorsanız Alo 172 Sigarayı Bırakma Destek hattını arayarak yardım alabilirsiniz. Ayrıca aşırı ve uzun süreli alkol kullanımından kaçının.
Hijyeni önemsemek: Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı kapatın ve ellerinizi düzenli olarak yıkayın. Kullandığınız kâğıt mendilleri hemen atın.
Sağlıklı ve dengeli beslenmek: Bağışıklık sisteminizi güçlendiren bir diyet uygulayın. Öğünlerinizde vitamin, mineral, protein ve karbonhidrat alımını dengeleyin. Aşırı yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.

Akciğer enfeksiyonu için öneriler

Bol su için (balgamı yumuşatıp öksürüğü kolaylaştırır).
Ilık bal ve limonlu sıvılar tüketin. Ihlamur, ekinezya gibi bitkisel çaylar olabilir.
Vitamin ve protein değeri yüksek kemik suyuyla hazırlanmış kırmızı mercimek veya tavuk suyu çorbası gibi sulu gıdalar ve bolca C vitamini içeren meyveler yiyin.
Enfeksiyon boğaz ağrısı yaparsa ılık tuzlu suyla gargara yapın (çocuklarda denemeyin).
Kendinizi iyi hissedene kadar dinlenin.

C Vitamini hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Başınızı yüksekte tutmak için birkaç yastık kullanın (nefes almanızı kolaylaştırır).
Havayı tazelemek için odanızı havalandırın.
Odanın havasını nemli tutun veya bir kâse sıcak sudan buhar soluyun. Buhar soluma yöntemi haşlanma riskine karşın çocuklarda uygulanmamalıdır.
Belirtileriniz uzun sürer ve şiddetlenirse mutlaka doktora gidin.