Akciğer enfeksiyonu ve iltihabı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Akciğer enfeksiyonu, alt solunum yollarında pek çok nedenle gelişebilen bir enfeksiyon türüdür. Başlıca nedeni akciğer dokularında toplanıp çoğalan virüs veya bakterilerdir. Çoğunlukla grip gibi bulaşıcı bir hastalığın ardından gelişir. Ciğerlerin iltihaplanmasına ve mukus üretiminde artışa yol açarak solunum güçlüğü yaratır. Ana belirtileri yüksek ateş, balgamlı öksürük, hırıltılı nefes ve göğüs ağrısıdır. Hafif enfeksiyonlar iyi bir bakımla kendiliğinden düzelebilir. Bazı durumlarda antibiyotik veya antiviral ilaçların kullanılması gerekebilir. Ağırlaşan enfeksiyonlarda ek tedaviler için hastanede yatmak gerebilir. Vücut direnci zayıf küçük çocuklar, yaşlılar, kronik hastalar ve sigara içenler daha fazla risk altındadır.

Akciğer enfeksiyonu nedir?

Akciğer enfeksiyonları, her yaştan insanı etkileyebilir. Ciddiye alınmalı ve tedavi sürecinde doktor onayı olmadan ilaçlar bırakılmamalıdır. Tedavisinin gecikmesi veya aksaması durumunda ölümcül sonuçlara neden olabilir. (1)

İltihap nedir? Neden olur? Belirtileri, tedavisi ve kurutan diyetler

Akciğer enfeksiyonu neden olur?

Genellikle akciğerlere yerleşerek çoğalan bir bakteri veya virüsten kaynaklanır. Kış aylarında soğuk algınlığı veya gripten sonra daha sık görülür. Solunum damlacıkları enfeksiyonu taşıdığı için öksürük veya hapşırık ile bir başkasına bulaşabilir.

Bir süre havada asılı kalan mikroplar yüzeylere inebilir, bu yüzeylere dokunan herkes başka şeylere dokunarak onları daha da yayabilir. Bu enfeksiyona nadiren de olsa mantarlar da yol açabilir. (1)

Grip nedir, nasıl geçer? Gribe iyi gelen besinler ve tedavisi

Akciğer enfeksiyonu türleri

Akciğer enfeksiyonları geliştiği yere göre 3 türe ayrılır:

Akut Bronşit

Virüs veya bakteri neden olabilir. Ancak viral bronşit daha yaygındır. Çoğunlukla gribe ve soğuk algınlığına yol açan virüslerden kaynaklanır. Akciğerlere hava taşıyan bronş tüpleri iltihaplanır.

Bronşit nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Bronşiyolit

En küçük hava yolları olan bronşiyolit’te oluşan viral bir enfeksiyondur. İki yaşından küçük çocuk ve bebeklerde daha sık gelişir. İyi bir bakımla kendiliğinden düzelebilir. Ancak nefes darlığı, besleme zorluğu gibi durumlarda hastanede tedaviyi gerektirebilir. (3)

Zatürre

Daha çok bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanır. Bazen virüs veya mantar kaynaklı da gelişebilir. Enfeksiyon sonucunda akciğerlerdeki hava kesecikleri (alveoller) iltihaplanarak irin ya da sıvıyla dolar. Bunun sonucunda da oksijenin kan dolaşımına girmesi ve diğer organlara ulaşması zorlaşır.

Zatürre (pnomoni) nedir? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

Mantar kaynaklı zatürree nadir görülür. Sıklıkla yoğun antibiyotik kullanan veya bağışıklığı zayıf kişileri etkiler. (4)

Akciğer enfeksiyonu belirtileri

• Kalıcı bir öksürük
• Sarı veya yeşil kalın balgam (bazen kanlı)
• Nefes darlığı veya hızlı ve sığ solunum
• Nefes alıp verirken hırıltılı bir ses
• Yüksek ateş
• Terleme
• Baş ağrısı
• Yorgunluk ve sersemlik
• Öksürürken veya derin nefes almaya çalışırken keskinleşen bir göğüs ağrısı
• Hızlı kalp atışı
• İştahsızlık
• Sırt bölgesinde yoğunlaşan kas ağrısı ve/veya eklem ağrıları

Balgam nedir, neden olur? Balgamın belirtileri, türleri ve tedavisi

Nefes almada zorluk çekiyorsanız, ateşiniz yüksekse veya daha kötü hissediyorsanız doktora veya acil servise gidin.

Akciğer enfeksiyonu teşhisi

Doktor hastaya belirtilerini, genel sağlığını ve tıbbi geçmişini sorar. Ateşini ölçüp ciğerlerini bir steteskop aracılığıyla dinleyerek teşhis koyabilir. Bazen enfeksiyonun ilerleme derecesini saptamak için göğüs röntgeni, nefes testleri, balgam veya kan numuneleri gibi testlere ihtiyaç duyulabilir.

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Akciğer enfeksiyonu tedavisi

• Antibiyotik: Sadece bakteri kaynaklı ve şiddeti artan enfeksiyonlarda kullanılabilir. Önerilen dozlarda ve bitene kadar alınmalıdır. Bilinçsiz kullanımı antibiyotik direncine, yani ciddi enfeksiyonlarda ilacın etkisiz kalmasına yol açabilir.

Antibiyotik nedir, nasıl kullanılır? Faydaları, direnci ve zararları

• Antiviraller: Akciğerlerde gelişen ciddi viral enfeksiyonlarda gerekebilir.
• Antifungaller: Mantar nedeniyle akciğerlerde gelişen enfeksiyonlarda kullanılır.

Ayrıca vücut enfeksiyonla mücadele ederken belirtileri azaltmaya yönelik ağrı kesici, ateş düşürücü, öksürük-balgam söktürücü ve nefes açan ilaçlar kullanılabilir.

• Oksijen desteği
• Damar yolundan yoğun antibiyotik tedavisi
• Aşırı sıvı kaybında serum yoluyla sıvı takviyesi

Tekrarlayan akciğer enfeksiyonu

Sağlıklı ve bağışıklığı güçlü insanlarda enfeksiyon kendiliğinden geçer ve çoğunlukla da tekrar etmez. Ancak bazı faktörler enfeksiyonun tekrarlanmasına neden olabilir. Başlıca faktörler şunlardır: (6)

• Yarım bırakılan antibiyotik tedavileri
• Kronik bronşit, KOAH, kistik fibroz, astım gibi akciğer dokusunu hasara uğratan ve mikrobiyal olmayan iltihaplara yol açabilen hastalıklar
• Henüz gelişmemiş bağışıklık sistemi (özellikle bebekler ve 5 yaşından küçük çocuklar)
• Yaşlılık
• Kanser ve kemoterapi tedavisi
• HIV/AIDS veya organ nakli yüzünden zayıflamış bağışıklık sistemi
• Sigara tiryakiliği ve aşırı alkol tüketimi

KOAH hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Akciğer enfeksiyonu bitkisel tedavi

• Öksürük otu: Bronşlardaki iltihabı temizleme özelliğiyle akut bronşite iyi gelir. Balgamı yumuşatarak öksürükle atılmasını kolaylaştırır ve göğsü yumuşatır. Demleme usulü ile çayı yapılarak günde 3 bardak içilebilir.
• Andız otu kökü: Özellikle bakteri kaynaklı akciğer enfeksiyonlarında etkilidir. Ateş, balgamlı öksürük gibi belirtileri hafifletebilir. Bir cezve suda 5 dakika kaynatılarak günde 3 kez 1 tatlı kaşığı içilebilir. Sabahları aç karnına 1 yemek kaşığı andız pekmezi içmek de fayda sağlar.
• Sarımsak ve soğan: Her ikisi de akciğer enfeksiyonlarınin tedavisinde son derece etkili doğal antibiyotiklerdir. İltihap gelişimini önleyici etkiye sahiptirler. Bir cezve suda 1 diş sarımsak veya 1 adet arpacık soğanı kaynatılarak her gün 1 bardak içilebilir. Hazırlanan suya bal ve limon eklenebilir.

Sarımsak neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli? Sarımsağın faydaları

• Doğal bal: Ilık suya 1 tatlı kaşığı bal ve yarım limon sıkarak içmek göğüsün yumuşamasına yardımcı olur. Ayrıca balla antibakteriyel etkiye sahip bazı baharatları karıştırıp etkili bir şurup hazırlayabilirsiniz. Bunun için; bir kavanoz suya 1 yemek kaşığı bal, 1 tatlı kaşığı zencefil, zerdeçal, karabiber ve 1 limon sıkıp iyice çalkalayın. Her gün 3 kez 1 tatlı kaşığı içilirse balgamı sökerek daha rahat nefes almanızı sağlar.

Limonun faydaları nelerdir? Limon suyu ve kabuğu neye iyi gelir?

Akciğer enfeksiyonundan korunma

Akciğer enfeksiyonlarından korunmanın en etkili yolları şunlardır:

• Aşı yaptırmak: Özellikle bu enfeksiyonu geliştirme riski yüksek kişiler düzenli olarak grip ve zatürre aşısı yaptırabilir.
• Sigara içmeyi bırakmak: Sigara, ciğerlere zarar verir ve enfeksiyona karşı savunmayı zayıflatır. Sigarayı bırakmakta zorlanıyorsanız Alo 172 Sigarayı Bırakma Destek hattını arayarak yardım alabilirsiniz. Ayrıca aşırı ve uzun süreli alkol kullanımından kaçının.
• Hijyeni önemsemek: Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı kapatın ve ellerinizi düzenli olarak yıkayın. Kullandığınız kâğıt mendilleri hemen atın.
• Sağlıklı ve dengeli beslenmek: Bağışıklık sisteminizi güçlendiren bir diyet uygulayın. Öğünlerinizde vitamin, mineral, protein ve karbonhidrat alımını dengeleyin. Aşırı yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.

Protein nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

Akciğer enfeksiyonu için öneriler

• Bol su için (balgamı yumuşatıp öksürüğü kolaylaştırır).
• Ilık bal ve limonlu sıvılar tüketin. Ihlamur, ekinezya gibi bitkisel çaylar olabilir.
• Vitamin ve protein değeri yüksek kemik suyuyla hazırlanmış kırmızı mercimek veya tavuk suyu çorbası gibi sulu gıdalar ve bolca C vitamini içeren meyveler yiyin.
• Enfeksiyon boğaz ağrısı yaparsa ılık tuzlu suyla gargara yapın (çocuklarda denemeyin).
• Kendinizi iyi hissedene kadar dinlenin.

C Vitamini nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

• Başınızı yüksekte tutmak için birkaç yastık kullanın (nefes almanızı kolaylaştırır).
• Havayı tazelemek için odanızı havalandırın.
• Odanın havasını nemli tutun veya bir kâse sıcak sudan buhar soluyun. Buhar soluma yöntemi haşlanma riskine karşın çocuklarda uygulanmamalıdır.
• Belirtileriniz uzun sürer ve şiddetlenirse mutlaka doktora gidin.