Kalp yetmezliği nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

21 Haziran 2012   |    3 Mart 2023    |   Kategori: Kalp Hastalıkları, Sağlık Sözlüğü Print

Kalp yetmezliği, kalbin vücudun ihtiyaç duyduğu kadar kanı pompalayamaması sonucu gelişen çok ciddi bir hastalıktır. Erken evrede fark edilip uygun bir şekilde tedavi edilirse hastalar uzun süre sağlıklı kalabilir. Kalp yetersizliği gelişme riski, genellikle kalbin aşırı iş yükü ile zorlanması nedeniyle artar. Başta kalp damar hastalıkları (kalp krizi), yüksek tansiyon, kalp kapak hastalığı, kalp kası iltihabı ve doğumsal kalp hastalığı gibi sorunlar, hastalığın en önemli nedenleridir. Kilo vermek, uygun egzersiz yapmak, tuz tüketimini azaltmak ve stresten uzak durmak faydalıdır. Kalp yetersizliği hastaları kendi sağlık durumları ile ilgili her türlü değişikliği iyi takip etmeli ve mutlaka doktorlarını düzenli olarak bilgilendirmelidir.

Kalp yetmezliği nedir?

Kalp yetmezliği, kalbin vücuda yeterli miktarda kan pompalayamaması sonucu gelişen tehlikeli bir sorundur. Erken evrede tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Hastalıkla birlikte akciğerlerde sıvı birikmesi başlar ve bu nefes darlığına neden olur. Çoğunlukla erkeklerde görülür ancak kadınlarda ölüm oranı daha yüksektir. Hastalığın ileri evrelerinde ilaç tedavisi yetersiz kalabilir ve kalp nakli gerekebilir. Hastaların düzenli doktor kontrolünü ihmal etmemesi gerekir.

Hipertansiyon nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Kalp yetmezliği, kalbin her iki tarafını etkileyebilir, akut veya kronik olabilir. Akut kalp yetmezliğinde, belirtiler aniden ortaya çıkar ve oldukça hızlı bir şekilde kaybolur. Bu durum genellikle kalp krizinden sonra ya da kan akışını kontrol eden kalp kapakçıklarındaki bir problemin sonucu oluşabilir. Ancak kronik kalp yetersizliğinde semptomlar süreklidir ve zamanla iyileşmez. Kalp yetmezliği vakalarının büyük çoğunluğu kroniktir.

Kalp yetmezliği belirtileri

  • Nefes darlığı
  • Öksürük
  • Hızlı kilo değişimi 
  • Ayak bileklerinde şişlik
  • İştahsızlık
  • Geceleri idrara çıkma ihtiyacı
  • Depresyon ve anksiyete
  • Yorgunluk, bitkinlik
  • Baş dönmesi, sersemlik
  • Kalp hızında artış

Beloc (metoprolol) nedir? Ne için ve nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

Kalp yetmezliği nasıl anlaşılır?

  • Nefes darlığı; akciğerlerde sıvı birikimiyle oluşur. Hastalığın erken evrelerinde genellikle hareket ve aktivite sonrası gelişirken ileri evrelerde dinlenirken bile olabilir.
  • Öksürük veya nefes verirken ıslık sesine benzer ses çıkması:  Astım veya kronik bronşiti olanlarda daha sık görülebilir.
  • Hızlı kilo değişimi: Kalp yetersizliği olan hastalarda hızlı kilo değişimi (sıvı birikimine bağlı kilo alımı veya tedaviye bağlı kilo kaybı) sık görülür. Her sabah tartılmanız ve 3 gün içerisinde 2 kilodan fazla kilo alırsanız doktora başvurmanız gerekir.
  • Ayak bileklerinde şişlik: Vücudunuzda sıvı birikmesi ayak bileklerinizde şişlik (ödem) şeklinde olabilir. Şişlik fazla olduğunda uyluk, baldırlar ve karnınızda da görülebilir. Doktorunuz, hastalığınızın durumuna göre günlük almanız gereken sıvı miktarı hakkında sizi bilgilendirecektir.
  • İştahsızlık: Hastalığınızdan dolayı karaciğer ve karnınızda gelişen sıvı birikmesine bağlı olarak iştahsızlık, şişkinlik, hazımsızlık olabilir. Bu durumda az ve sık yemek önerilir.
  • Geceleri idrara çıkma ihtiyacı: Geceleri yatağa uzandığınızda gün boyu ayaklarınızda biriken sıvı kan dolaşımına katılarak böbreklerden süzülen kan miktarını artırır. Bu durum gece idrara çıkma ihtiyacınızı veya sıklığınızı artırabilir. Akşam saatlerinden sonra sıvı alımını kısıtlamak ve yatmadan önce tuvalete gitmek gece idrar sıklığınızı azaltmada faydalı olabilir. Diüretik (idrar söktürücü) kullanıyorsanız, sabahları almak daha faydalıdır.
  • Depresyon ve anksiyete: Kalp yetersizliği olanlarda depresyon, tedirginlik, huzursuzluk ve sıkıntı hissi yaygındır. Hastalığınızın semptomları sizin yorgun, bitkin ve sinirli hissetmenize neden olarak normal sosyal aktivitelere katılımınızı engelleyebilir.
  • Yorgunluk/bitkinlik: Kaslarınızdaki oksijen ve beslenme yetersizliği daha çabuk yorulmanıza neden olur. Orta düzeyde ve düzenli egzersiz şikayetlerinizi azaltabilir.

Kalp hastalıkları neden olur? Belirtileri, tedavisi ve korunma yöntemleri!

  • Baş dönmesi/sersemlik: Kalp yetersizliği olan hastaların baş dönmesi ve sersemlik hissi genelde kullandıkları ilaçlara bağlıdır. Ancak kalp ritim düzensizliği ve oturur veya yatar pozisyondan aniden ayağa kalkmak da bu şikayetlere sebep olabilir.
  • Kalp hızında artış: Kalp yetersizliğinde, kalbiniz yeteri kadar kanı pompalayamadığından bu durumu telafi etmek için daha hızlı atar.

Kalp yetmezliği neden olur?

Geçmişte veya halen yaşadığınız bazı rahatsızlıklar kalbinizde hasara ve ekstra yüke neden olarak kalp yetersizliğine neden olabilir.

Kalp krizi

Kalp krizi, kalp yetersizliğinin en sık sebebidir. Kalp krizi sırasında kalbinizi besleyen damarlardan birisi tamamen tıkanır ve kalp kasınıza oksijen ve besin sunumu engellenir. Bundan etkilenen kalp kası hücreleri ölür. Kalbinizin geri kalan hücreleri aynı işi yapmak zorunda kalırlar ve kaldırabileceklerinden daha fazla bir iş yüküne maruz kalırlar.

Koroner arter hastalığı

Kalp damar duvarında oluşan kolesterol içeren plaktan dolayı kalbinizi besleyen damarlarınızdan bir veya daha fazlasında daralma meydana gelir. Bu daralma, kalp kasına ulaşan kan (dolayısıyla oksijen ve gerekli besinlerin) miktarında azalmaya neden olarak göğüs ağrısına neden olur. Bu durum, yaşam tarzı değişikliği ve tıbbi tedavi ile geciktirilebilir ve hatta önlenebilir.

Göğüs ağrısı neden olur, nasıl geçer? Hangi hastalıkların belirtisidir?

Kan basıncı yüksekliği (Hipertansiyon)

kan dolaşımını sürdürebilmek için kalbinizin daha fazla çalışmasına neden olur. Kan basıncının kontrolde olmaması kalp yetersizliği gelişme riskini artırır. Hipertansiyon tedavi edilebilir bir hastalıktır.

Kalp kapağı hastalığı

kalp kapakçıklarınızda problem varsa her kalp atımında düzgün açılamaz ve/veya kapanamazlar. Bu durumda kalbiniz yeterli miktardaki kanı doğru yönde pompalayabilmek için daha fazla çalışmak zorunda kalır ve kalp yetersizliği gelişme riski artar.

Kalp kası hastalığı (Kardiyomiyopati)

Kardiyomiyopati denilen kalp kası hastalıklarında kalp kasında kalınlaşma, sertleşme veya kalpte büyüme gibi yapısal değişiklikler olur.

Kalp kası iltihabı (miyokardit)

Miyokardit, genellikle virüs enfeksiyonlarında görülen kalp kası iltihaplanmasıdır.

Doğumsal kalp hastalıkları

Doğduğunuzda kalbiniz, kalp kapaklarınız veya kalp odacıklarınız normal gelişmemişse, kalbinizin çalışmasında veya kan akımında problemler oluşabilir. Bütün bu durumlarda kalbin yeteri kadar kan pompalaması zorlaşabilir ve kalp yetersizliği gelişebilir.

Akciğer hastalıkları

Akciğer hastalığınız varsa kanınızdaki oksijen miktarı azalabilir ve kalbiniz daha fazla çalışmak zorunda kalabilir. Akciğer hastalıklarına bağlı oluşan kalp yetersizliği genellikle kalbinizin sağ tarafını etkiler ve karnınız ve ayaklarınızda sıvı birikimine neden olur.

Böbrek hastalıkları ve diğer durumlar

Böbrek yetmezliğinde sıvı ve tuz tutulumunu artıran hormonlar artar ve fazla sıvı birikimine neden olarak ödeme neden olurlar. Enfeksiyon, kansızlık, ritim bozukluğu, şeker hastalığı ve tiroid bezi bozuklukları kalp yetersizliğini kötüleştirebilir.

Böbrek yetmezliği nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Kalp yetmezliği tanısı

Hastalığın öyküsü, fizik muayene, elektrokardiyografi, kan testleri, akciğer filmi, ekokardiyografi (kalp ultrasonu)dir. Kalp yetersizliği hakkında daha fazla bilgi edinmek amacıyla bazen akciğer fonksiyon testi, egzersiz testi, manyetik rezonans görüntüleme, kalp kateterizasyonu, anjiyografi, nükleer tıp yöntemleri ve tomografi gibi incelemeler gerekebilir.

Kalp yetmezliği tedavisi

Kalp yetmezliği tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler şunlardır:

  • Sağlıklı bir diyet ve beslenme, düzenli egzersiz yapma ve sigarayı bırakma gibi yaşam tarzı değişiklikleri
  • İlaç tedavileri – günümüzde pek çok farklı ilaç tedavileri kullanılmaktadır
  • Göğse yerleştirilen medikal cihazlar – kalp ritmini kontrol etmeye yardım eder
  • Ameliyat tedavisi – cerrahi yöntemde bypas işlemi veya bir kalp nakli yapılabilir
  • En etkili ve kalıcı tedavi yöntemi şimdilik kalp naklidir

Anjiyo nedir? Nasıl yapılır, ne işe yarar? Riskleri nelerdir?

Kalp yetmezliği ilaçları

Genel sağlık durumunuz, hastalığın şiddeti ve şikayetlerinizin durumuna göre diüretikler (idrar söktürücü), anjiyotensin dönüştürücü enzim engelleyiciler, anjiyotensin reseptör blokerleri, beta blokerler, aldosteron blokerleri, digoksin, ritim düzenleyiciler, damar genişletici, kan sulandırıcı ve kolesterol düşürücü ilaçlar kullanılabilir.

Cihaz tedavisi ve cerrahi; kalp ritim anormalliği veya kalbin elektiriksel iletiminde problem varsa şikayetlerinizin azalması ve yaşam sürenizin uzaması için kalp pili denilen özel cihazlardan fayda görebilirsiniz. Bazen kalp damarınıza stent yerleştirilmesi, bypass operasyonu, kalp kapağı operasyonu veya kalp nakli operasyonu gerekebilir.

Stent nedir? Kimlere, nasıl takılır? Faydaları ve riskleri

Kalp yetmezliğine karşı çözüm önerileri

  • Hastalığınızı kabullenin: Yaşam tarzına uyum sağlayabilmeniz için öncelikle kalp yetersizliğinin, yaşam boyu tedavi gerektiren kronik bir hastalık olduğunu kabullenmeniz gerekir. Nadiren, tamamen normale döner.
  • İdeal kilonuzu koruyun: Kalp yetersizliği vücut ağırlığınızda hızlı değişikliklere neden olabilir. Kısa zaman içerisinde istemsiz kilo kaybı ciddi bir durumun habercisi olabilir. Yeterli miktarda kalori almamaya, hareketsizliğe veya kalp yetersizliğinden dolayı kas kitlesi kaybına bağlı gelişebilir ve idrar söktürücü ilaç dozunun fazla olduğunu gösterir.
  • Tuzu azaltın: Tuz tüketimini azaltmak için öncelikle masalardan ve görünür yerlerden tuzlukları kaldırmak, daha fazla sebze meyve tüketmek, yağ oranı düşük ve işlenmemiş gıdaları tercih etmek, tahıl ve balık tüketimini artırmak gerekir.

Kalpte ritim bozukluğu neden olur? Belirtileri ve tedavisi

  • Sıvı alımını arttırın: Günde1.5-2 litre civarı sıvı almanız gerekir (bu miktara su, çay, kahve,meyve suları, çorbalar, süt ve gazlı içecekler dahildir).
  • Alkolü azaltın: Eşlik eden kalp hastalığınız olduğunda fazla miktarda alkol tüketmek kalp hızınızı ve kan basıncınızı yükseltir. Genel bir öneri olarak günlük alkol tüketiminin 1-2 bardağı geçmemesi önerilir.
  • Potasyum alımı: Rahatsızlığınız için idrar söktürücü ilaç kullanıyorsanız potasyum kaybı olabilir. Bu durumda doktorunuz ilaçlarda değişiklik yapabilir veya muz, portakal, kuru erik, soya fasulyesi, patates, kavun, karpuz ve balık gibi potasyumdan zengin gıdaları tüketmenizi önerebilir. Potasyum düzeyiniz yüksekse kısıtlayıcı diyet yapın.
  • Doymamış yağ tüketin: Diyetinizin meyve, sebze, balık, kümes hayvanlarının eti, yağsız et, tahıl ve soyayı yeterli oranda içermesine ve tükettiğiniz yağların mümkün olduğu kadar doymamış yağlardan olmasına dikkat ediniz.

Ekokardiyografi nedir? Neden ve nasıl yapılır? EKO testi ne işe yarar?

Kalp yetersizliğiyle yaşamak

Doğru bir tedavi ve destek olduğu takdirde ve hastalığın durumuna göre sınırları bilmek kaydıyla kalp yetersizliği olan hastalar yapmak istedikleri faaliyetlerin çoğunu yapabilirler.

  • Aktivite ve egzersiz; kalp yetersizliği olan hastaların büyük çoğunluğunda faydalıdır. Egzersiz programına başlamadan, yaptığınız egzersizin miktarını artırmadan veya tipini değiştirmeden önce kalbinizin üzerine taşıyabileceğinden daha fazla yük yüklemediğinizden emin olmak için doktorunuza danışın. Yürüyüş, yapmak egzersiz için güzel bir başlangıçtır.
  • Sigarayı bırakın:  Sigara kanınızın oksijen taşıma kapasitesini etkiler, kan basıncınızı artırır, damarlarınızda yağ birikimi ve tıkanıklık oluşumuna neden olur. Bütün bunlar kalp yetersizliğini olumsuz etkiler. Sigarayı bırakmak, hiçbir zaman geç değildir ve sigarayı bırakmak kalbiniz için çok faydalıdır.
  • Seyahat: Kalp yetersizliğiniz kontrol altında ise hafif orta seviyeli seyahatinize bir engel yoktur. Uzun süreli seyahatlerde özellikle uçaklarda oturur vaziyette durmak ayak bileklerinizde şişmelere ve bazen kramplara neden olabilir. Ayaklarınızı düzenli olarak hareket ettirmek ve uçak içerisinde gezinmek faydalı olabilir. Bazı durumlarda doktorunuz uçuş sırasında damarlarınızda pıhtı oluşumunu önlemek için diz üstü destek çorapları giymenizi önerebilir. Seyahate çıktığınızda bütün ilaçlarınızı yanınıza alınız.
  • Araç kullanmak: Kalp yetersizliği olan çoğu kişi güvenli bir şekilde araç kullanabilir ancak daha önce ritim bozukluğuna bağlı bilinç kaybı (bayılma) öyküsü olanlar doktoruna danışmalıdır.
  • Çalışmak: Kalp yetersizliği olan çoğu kişi uzun yıllar tam zamanlı olarak çalışmaya devam edebilirler. Bu, hastanın kalp yetersizliğinin sebebi, ciddiyeti ve  yaptığı işe bağlıdır. İşinizin çalışma saatlerinde veya ağırlığında değişiklik yapılması gerekebilir.
  • Aşılanma: Grip ve zatürre gibi enfeksiyonlar hastalığınızı olumsuz yönde etkileyebilir. Grip ve zatürreye karşı koruma sağlayacak güvenli aşılar mevcuttur.
  • Sosyal ilişkiler: Kalp yetersizliğinde aile bireyleriniz sizi destekleyerek mümkün olduğu kadar aktif bir yaşam sürmenizde anahtar rol oynayabilirler. Kan basıncı ve kalp hızı ölçümü, ilaçlarınızın düzenlenmesi gibi tedavi planlarına aile bireylerinizi dahil ediniz. Ailenizle birlikte ortak aktiviteler düzenleyiniz (beraberce dışarı çıkmak, sağlıklı yemekler hazırlamak).

Kalp yetersizliğinde dikkat edilmesi gerekenler

UYARI! Kalp yetmezliği yavaş ilerleyen bir hastalıktır; bu nedenle bütün şikayet ve belirtileri düzenli kontrol etmek önemlidir! Aşağıdaki acil durumlarda mutlaka yardım talep edin!

  • Nitrogliserin (dilaltı hapına) rağmen göğüs ağrısı
  • Ciddi ve inatçı nefes darlığı
  • Bayılma

Aşağıdaki durumlarda en kısa sürede doktora başvurun!

  • Nefes darlığında artış
  • Nefes darlığı ile sık sık uykudan uyanmak
  • Rahat bir uyku için gereken yastık miktarında artış
  • Kalp hızında artış veya çarpıntının şiddetlenmesi

Aşağıdaki durumlarda doktorunuz ile görüşün:

  • Hızlı kilo alımı
  • İlerleyici karın ağrısı veya karın şişliği
  • Bacaklar ve ayak bileklerinde artan şişlik
  • İştahsızlık, mide bulantısı
  • Yorgunluk ve halsizlik te artış
  • Giderek kötüleşen öksürük

Kalp yetersizliği ve cinsel yaşam

Çoğu hasta durumları kontrol altında olmak kaydıyla normal cinsel yaşamlarına devam edebilir. Aşağıdaki öneriler daha rahat ve güvenli bir cinsel yaşam için faydalı olabilir;

  • Cinsel aktivite için stresli olmadığınız, dinlenmiş ve rahat olduğunuz zamanları seçin,
  • Ağır bir yemekten sonra veya aşırı miktarda alkol aldıktan sonra cinsel aktiviteden kaçının
  • Cinsel aktivitenizi çok sıcak veya soğuk olmayan, bildiğiniz ve rahat hissettiğiniz bir ortamda yapınız.
  • İlişki sırasında herhangi bir rahatsızlık, yorgunluk veya nefes darlığı hissederseniz ilişkiye devam etmeden önce bir süre dinleniniz.
  • Sertleşme (impotans) veya boşalma gibi problemler için oldukça etkili tedavi yöntemlerinin olduğunu biliniz. Bu yöntemlerin çoğundan doktorunuzun onayı alınmak kaydıyla faydalanılabilir.

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla