Kreatinin nedir, neye yarar? Yüksekliği ve düşüklüğü neye yol açar?

Kreatinin, vücuttaki kasların günlük hareketiyle oluşan doğal bir atık üründür. Böbrekler tarafından filtrelenir ve idrarla atılır. Kreatinin seviyeleri, kişinin sahip olduğu kas miktarının ve böbrek fonksiyonlarının göstergesidir. Kandaki veya idrardaki yüksek seviyeler böbreklerin doğru çalışmadığını gösterir. Düşük kreatinin seviyeleri, yaşlandıkça kas erimesinin bir işaretidir veya hamilelik, yetersiz beslenme gibi geçici bir durumdan kaynaklanır. Beslenme şekli ve fiziksel aktivite, kreatinin seviyelerinin düzenlenmesinde rol oynar.

Kreatinin nedir?

Böbrekler düzgün çalışmadığında kanda birikerek seviyesi yükselir. Kreatinin testi sağlık durumu ile ilgili önemli bilgiler verir.

Kreatininin özellikleri

• Vücutta doğal olarak üretilen, az miktarda gıdadan gelen bir aminoasittir.
• Karaciğerde yapılır, kaslarda ve kan dolaşımında bulunur.
• Kaslı insanlarda üretimi fazladır; yaşlılarda veya zayıf kişilerde düşüktür.
• Kasların enerji üretmek için kullandığı kreatin yan ürünüdür; normal kas metabolizmasının bir sonucudur.

Kas erimesi (sarkopeni) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Kreatinin ne işe yarar?

Kreatinin yüksekliği

Kanda kreatininin seviyesinin yükselmesi, vücutta çok fazla kreatin üretildiği anlamına gelir. Kreatinin seviyesinin yükselmesine neden olabilecek pek çok durum vardır:

Kreatinin neden yükselir?

• Kronik böbrek hastalığı: Böbrek yetmezliği, böbrek enfeksiyonu, böbreklere kan akışında azalma gibi böbreklerin işlevini bozan herhangi bir durum.(1)
• İdrar yolu tıkanıklığı: Büyümüş prostat veya böbrek taşı gibi sebeplerle idrar akışının engellenmesi (hidronefroz).
• Su kaybı: Şiddetli dehidrasyonun neden olabileceği böbrek hasarı. Aynı zamanda dehidrasyonun neden olduğu düşük kan basıncı da böbreklere zarar verebilir.
• Aşırı protein tüketimi: Proteinler ve pişmiş et kreatinin içerir, bu nedenle çok fazla et tüketmek veya takviyeler yoluyla fazladan protein almak kreatininin yükselmesine neden olabilir.
• Yoğun egzersiz: Yoğun egzersiz sırasında enerji için daha fazla kreatin yakılması
• Bazı ilaçlar: Trimetoprim gibi antibiyotikler ve simetidin gibi H2 blokerleri

Böbrek taşı neden olur? Nasıl düşer? Belirtileri ve tedavisi

Ayrıca:

• Lupus gibi otoimmün hastalıklar
• Goodpasture sendromu
• Gut
• Rabdomiyoliz (kas liflerinin parçalanması)
• Kas distrofisi
• Yaralanma nedeniyle kan kaybı
• Aşırı aktif tiroid bezi
• Konjestif kalp yetmezliği
• Diyabet
• Gebelikte eklampsinin neden olduğu nöbetler veya preeklampsinin neden olduğu yüksek tansiyon gibi sorunlar
• Glomerülün iltihaplanması olan glomerülonefrit

Protein nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

Kreatinin yüksekliği tehlikeli mi?

Kreatinin yüksekliği belirtileri

• Mide bulantısı, kusma
• Yorgunluk, iştahsızlık
• Sık idrara çıkma, ağrılı-kanlı idrar
• Yüksek tansiyon
• Gögüs ağrıları, kas krampları
• Ödem
• Nefes darlığı
• Cilt kuruluğu

Kreatin nedir? Nasıl kullanılır? Faydaları ve zararları nelerdir?

Kreatinin yüksekliği nasıl düşürülür?

Akut veya kronik böbrek hasarından kaynaklanıyorsa sorun çözülene kadar seviye düşmez. Dehidrasyon, yüksek proteinli beslenme, takviye kullanımı nedeniyle geçici yükselmişse, koşulların tersine çevrilmesi seviyeyi düşürür.

Kreatinin seviyelerini düşürmek için nasıl beslenmeli?

• Proteini azaltın: Kırmızı et, doğal olarak kreatin içeren kas dokusudur. Pişirmek kreatinin parçalanmasına neden olur. Fasulye, fındık gibi bitkisel proteinleri seçin.
• Lifli gıdalar tercih edin: Lifli gıdalar sindirim sistemini dengelemeye yardımcı olduğu gibi kreatinini de düşürür. Meyveler, sebzeler, tohumlar, kepekli tahıllar gibi bitkisel gıdalar lif içerir.
• Sıvı alımını arttırın: Fazla sıvı alımı böbrek hastalığı olanlar için sorun olsa da, sıvı eksikliği kreatinini artırabilir. Bitki çayları, özellikle yeşil çay içmek düşürmeye yardımcı olur. Su içmekte zorlanıyorsanız içine bir dilim limon veya salatalık atarak lezzetlendirebilirsiniz.
• Bitkisel çaylardan yararlanın: Piyasada farklı yararları olan birçok bitki ve bitkisel ilaç bulunur. Karahindiba, tarçın, ısırgan otu, ginseng, sarıpapatya, adaçayı gibi doğal diüretikler (idrar söktürücüler) kreatinini düşürebilir.

Böbrek yetmezliği nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Kreatinin yüksekliği tedavisi

Kreatininin seviyesi normalden yüksekse, sonuçlar başka bir kan veya idrar testiyle onaylanır. Böbrek hasarından endişeleniliyorsa hasara neden olabilecek koşullar kontrol edilir. Diyet ve yaşam tarzında değişiklik seviyelerin düşmesini sağlar, ancak altta yatan nedenin tedavisi, seviyelerin uzun vadede dengeli kalmasının tek yoludur.

Sporcularda kreatinin yüksekliği

Birçok atlet ve vücut geliştirmeci kaslarına daha fazla dayanıklılık sağlamak için kreatin takviyeleri alır. Kaslar enerji için kreatin kullanır, ancak kullanılmazsa kreatinine dönüşür. Sporcularda yoğun egzersiz nedeniyle kas hasarına bağlı olarak kreatinin yükselebilir; beklenen ve anormal olmayan bir durumdur. (3,4)

Kan kreatinin testi

Kreatinin kanda ve idrarda test edilebilir. Kan dolaşımındaki miktarını ölçmek serum kreatinin, idrardakine bakmak kreatinin klirensi olarak adlandırılır. (5)

Serum kreatinin

Kreatininin kan dolaşımındaki miktarını ölçmek için yapılan bir kan testidir. Kreatininin ölçülmesi, genel böbrek fonksiyonunun bir göstergesi olan glomerüler filtrasyon hızını (GFR) tanımlamaya yardımcı olur. GFR yaş, cinsiyet, kilonun yanı sıra kreatinini de içeren bir hesaplamadır. (6)

• Kanda serum kreatinin düzeyi ne olmalı?

Erkeklerden daha az kas kütlesine sahip olmaları nedeniyle, kadınlardaki seviye daha düşüktür. Normal değer aralıkları laboratuvarlar arasında farklılık gösterebilir. Genel olarak; erkeklerde 0.6-1.2mg/dL, kadınlarda 0.5-1.1mg/dL arasında değişmektedir.

Böbrek taşı neden olur? Nasıl düşer? Belirtileri ve tedavisi

Kreatinin klirensi

Vücuttan ne kadar kreatininin temizlendiğini veya böbreklerin atıkları ne kadar iyi filtrelediğini ölçer. İdrar testi ve kan testi kombinasyonunu gerektirir. İdrarın 24 saatlik süre boyunca toplanması gerektiğinden, serum kreatinini değerlendirdikten ve GFR’yi hesapladıktan sonra yapılır. (7)

• Diyabet
• Yüksek tansiyon
• Akut böbrek hasarı
• Kalp-damar hastalıkları
• Böbrekleri etkileyebilecek diğer durumlar (böbrek taşları, genişlemiş prostat, lupus)
• İleri evre KBH veya kalıtsal böbrek hastalığı olan aile öyküsü
• Lityum, steroidal olmayan antienflamatuar ilaçlar, kemoterapi ilaçları, sefalosporin antibiyotikleri gibi böbrekleri etkileyebilecek uzun süreli ilaç kullananlar

Kreatinin kaç olursa tehlikeli?

Kreatinin, desilitre başına miligram (mg/dL) veya litre başına mikromol olarak ölçülür. Kanda kreatininin normal aralığı desilitre başına 0.84-1.21 miligram (litre başına 74.3-107 mikromol) olabilir. 60 veya üzeri GFR normal kabul edilir, 60’ın altındaki seviyeler böbrek hastalığına işaret edebilir. 15 veya daha düşük bir seviye böbrek yetmezliği olarak tanımlanır.

Kreatinin düşüklüğü

Kreatinin neden düşer?

• Düşük kas kütlesi: Kreatininin seviyesi genellikle yaş veya hastalıkla azalabilen vücuttaki kas miktarıyla ilişkilidir. Yaşlılık, aşırı kilo kaybı ya da miyastenia gravis, müsküler distrofi gibi kas hastalıkları kas kütlesinin azalmasına neden olarak kreatinini düşürebilir. (8)
• Gebelik: Hamilelik sırasında artan idrar üretimi ve aşırı su kaybı geçici olarak düşük seviyelere neden olabilir, doğumdan sonra normalleşmelidir.
• Karaciğer sorunları: Kreatin karaciğerde yapılır ve zayıf karaciğer fonksiyonu normal miktarı üretemez. Kronik karaciğer hastalığında, kreatin üretimi %50 azalabilir.
• Yetersiz beslenme: Kreatin vücutta doğal olarak üretilmesine rağmen, yiyeceklerden de bir miktar gelir; bu nedenle düşük seviyeler diyetle ilişkili olabilir.

CRP nedir? Neden yükselir, hangi hastalıkların belirtisidir?

 Kreatinin düşüklüğü ne anlama gelir?

Genellikle, kreatininin düşüklüğü, vücutta çok az kreatin üretildiği anlamına gelir. Kaslarda, karaciğerde sorun olduğunu gösterebilir veya hamilelik, kötü beslenme gibi geçici bir durumdan kaynaklanabilir.

Kreatinin düşüklüğü tehlikeli mi?

Kreatinin düşüklüğü belirtileri

• Düşük kas kütlesinin belirtileri arasında kas güçsüzlüğü, egzersiz zorluğu, kas ağrısı ve hareketliliğin azalması bulunur.
• Karaciğer hastalığı varlığında belirtiler yorgunluk, mide bulantısı, sarılık, karın ağrısı, şişlik, kanlı veya katran renkli dışkıları içerir.
• Beslenmeyle ilgili problemlerde baş dönmesi, kilo kaybı görülür.

Çoğunlukla semptomlar açıkça düşük kreatinin seviyelerine işaret etmez. Belirtiler altta yatan duruma bağlı olarak değişir

Kreatinin düşüklüğü tedavisi

Test sonuçları düşük seviyeleri onaylarsa, kas hastalıklarını ekarte etmek için daha fazla test önerilir. Kas hasarını kontrol etmek için kas biyopsisi veya kas enzim testi yapılır. Tedavi seçenekleri altta yatan nedene bağlıdır.

• Kas hastalığı: Bir kas hastalığınız varsa, tedavi kas ağrısını, zayıflığı ve dejenerasyonu azaltmaya odaklanır. Seçenekler arasında kas gücünü arttırmak için kortikosteroidler vardır.
• Kas kütlesinde azalma: Altta yatan durum kas kütlesindeki bir azalmadan kaynaklanıyorsa tıbbi tedavi gerekli olmayabilir. Ancak kas kütlenizi artırmak ve seviyeyi normalleştirmek için yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Fiziksel aktivite seviyenizi arttırmak ve haftada birkaç gün egzersiz yapmak kas kütlesini arttırır. Kas kütlesi düşüklüğü yanlış beslenmeden veya aşırı kilo kaybından kaynaklanıyorsa protein bakımından zengin besinleri diyetinize eklemelisiniz.
• Karaciğer hastalığı: Düşük kreatininin nedeni karaciğer hastalığıysa, tedavi ilaç ve yaşam tarzı değişiklikleriyle başlar. Doğru beslenme ve alkolü bırakma bu değişikliklerden bazılarıdır.

Hemogram nedir? Tam kan sayımı testi değerleri ne olmalı?

Kreatinin ve böbrek sağlığı arasındaki ilişki

Vücut düzenli olarak sabit oranda kreatinin üretir, böbrekler kandaki seviyeyi normal aralıkta tutmaktan sorumludur. Kreatinin, böbrek fonksiyonunun güvenilir bir göstergesidir. Her böbreğin nefron denilen milyonlarca küçük kan filtreleme ünitesi vardır. Nefronlar sürekli olarak, glomeruli olarak bilinen çok küçük kan damarı kümesi içinden kanı süzer. Toksinler mesanede depolanır ve idrar yoluyla atılır.

Kreatininin kanda yükselmesi böbrek fonksiyonunun bozulduğuna işaret eder. Böbrek fonksiyonu çok düşük olduğunda diyaliz tedavisine karar verirken göz önünde bulundurulan birçok faktörden biridir. Böbrek hastalığı erken evrelerde belirti göstermediğinden, yüksek risk altındaki kişiler düzenli olarak test edilmelidir. (9)

Kreatinin, kreatin ve keratin aynı şey mi?

Kreatin, kasları kasmak için gereken enerjiyi üreten döngünün bir parçasıdır; vücuttaki hücrelere, özellikle de kas hücrelerine enerji sağlamaya yardımcı olan bir aminoasittir. Üretilen miktar kişinin yaşına ve kas kütlesine bağlıdır. Kırmızı et ve balıklarda doğal olarak bulunur ve takviyelerden elde edilebilir.

Kreatin takviyeleri, güç ve kas hacmini arttırmaya çalışan sporcular ve özellikle vücut geliştirme sporu yapanlar arasında oldukça popülerdir. Yüksek yoğunluklu antrenmana uyum sağlamak için kullanılabilecek en etkili besinsel yardımcıdır. Kreatin, enerji için parçalandığında kimyasal bir atık ürün olarak kreatinin oluşturulur. Neredeyse tüm kreatinin böbrekler tarafından filtre edildiğinden ve idrarın içine salındığından kandaki seviyeleri böbrek fonksiyonunun bir göstergesidir.

Keratin, boynuz, tırnak, kıl, saç, deri, diş gibi yapıları oluşturan ve dayanıklılıklarını arttıran lifli bir proteindir. Keratin filamentleri yapısal olarak çok sağlamdırlar.

HbA1C testi nedir? Nasıl yapılır? Hemoglobin A1C ne işe yarar?

Kreatinin sorunu olanlara öneriler

• Seviye yüksekse gıdalardan ve takviyelerden gelen miktar sınırlandırılmalıdır.
• Ağırlık çalışması veya direnç egzersizi gibi zorlu egzersizler seviyenin yükselmesine neden olabilir. Kaslar ne kadar çok çalışırsa, o kadar kreatinin kanda kalır; bu nedenle yüksek yoğunluklu egzersizlerden kaçınılmalıdır.
• Yüksek yoğunluklu egzersiz yapan insanlar için, diyet takviyesi olarak kreatin genellikle güvenli olarak kabul edilir.
• Kreatininin artmaması için vücudun susuz kalmaması önemlidir.
• Düzensiz uyku tüm vücuda fiziksel stres yükleyerek organların fonksiyonlarını gerçekleştirebilmeleri için daha fazla çalışmasına sebep olabilir ve böbreklerin kreatinini süzme kabiliyetini düşürebilir.
• Aşırı tuz tüketmek, ödem ve yüksek tansiyona sebep olabilir dolayısıyla seviye yükselebilir.
• Herhangi bir ilaç kullanmaya başlamadan önce doktorunuza danışın.
• Kas kütlesini veya diyetteki kreatin alımını artırmak için yapılan hafif egzersizler, özellikle yeterli miktarda protein tüketmeyen vejeteryan diyetinde olanlar için yardımcı olabilir. Bknz:>>> Creatinine blood test

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

1 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

Arzu

2 yıl önce

Hocam 40 yaş bir erkekte 7.40 keratin yüksekliği tehlikelimi. Diyaliz alması gerekiyor mu?

-1

Yanıtla