Meyan kökü nedir, nasıl kullanılır? Meyan kökünün faydaları

Meyan kökü, asırlardır mide ve solunum problemlerinin tedavisinde kullanılan, şifalı bir bitkidir. Lifli kökleri tatlandırıcı olarak kullanılan meyan kökü, yönlendirici olduğu için Çin tıbbında, ‘kılavuz ilaç’ olarak kabul edilmektedir. Kökün tatlılığı, içeriğinde bulunan ve şekerden 50 kat daha tatlı olan glisirizik asitten kaynaklanır. Günümüzde öksürük ve soğuk algınlığı, mide hastalıkları, bağırsak iltihabı, kabızlık, menopoz semptomları dahil pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmaktadır. Cilt ve saç bakımı için çok faydalı olan meyan kökü, baharat olarak, bitkisel ilaç olarak, şampuan yapımında ve gıda ürünlerine tat vermek için yaygın olarak kullanılır. Güçlü bir şeker aromasına sahip meyan kökü kaynatılarak şerbeti yapılır ve yaz aylarında bolca tüketilir.

Meyan kökü nedir?

Meyan kökü nasıl kullanılır?

Kökler; bitkisel takviyeler ve ilaçlar için kullanılan birincil kısım olmasına rağmen, yapraklar da anti-mikrobiyal faydaları için değerlendirilir. Kurutulmuş meyan kökleri demet halinde, kesilmiş bloklar olarak, çubuk ya da toz halde satılır. Kapsül ve sıvı formları da mevcuttur.

Meyan kökü ekstresi

Öksürük damlası, şurup, pastil ve müshil ilaçlarının bileşimine dahil edilir. Şekerler ve içeceklerde tatlandırıcı olarak kullanılır. Meyan ekstresi tüketimi günlük 30 mg / mL glisirizik asidi aşmamalıdır. Daha fazlası istenmeyen yan etkilere neden olabilir.

Meyan tozu

Toz formundaki meyan kökü, özellikle egzama ve aknenin tedavisinde kullanılabilir. Cildi temizleyen bir merhem olarak kızarıklık, şişme, kaşıntı ve döküntü semptomlarını iyileştirebilir.

Meyan çayı

Meyan kökü çay olarak tüketildiğinde sindirim ve solunum problemlerinizde rahatlama sağlar. Öksürüğe iyi gelir, kabızlığı giderir, balgam söktürücüdür.

Meyan balı (meyan/biyan şurubu)

DGL (deglycyrrhizinated) nedir?

DGL (deglycyrrhizinated), meyan kökünün glisirizin miktarı azaltılmış olan daha güvenli bir formudur. Uzun süreli kullanımın gerekebileceği mide-bağırsak semptomları için önerilir. Mukus üretimini arttırarak mide ve yemek borusunu asitten koruyabilir. Ülseri tedavi edebilir. DGL yüzde 2’den fazla glisirizin içermemelidir. Çiğnenebilir tabletler, kapsüller ve toz halinde bulunur. Günde 5 gramdan fazla tüketilmemelidir.

Meyan kökünün faydaları

• Öksürüğe iyi gelir: Anti-enflamatuar özelliği sayesinde çay olarak tüketildiğinde boğaz ağrısına iyi gelir. İçeriğinde meyan kökü bulunan öksürük şurupları ve damlaları etkilidir.
• Vücudun strese karşı direncini arttırır: Meyan kökü stresle ilişkili hormon seviyelerini düzenlemeye yardımcıdır.
• Menopoz ve PMS (regl öncesi sendromu) semptomlarını azaltır: Meyan kökünün fitoöstrojenik niteliği sayesinde kadınlarda östrojen benzeri bir etkiye sahiptir. Menopoz döneminde sıcak basması dahil, hormonal problemlerin tedavisi için doğal bir seçenektir. Günde bir meyan kapsülü hormon üretimini dengelemeye ve kontrol etmeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda adet öncesi sinirlilik, şişkinlik, ağrı ve krampların rahatlatılmasında meyan kökü çayı oldukça etkilidir.
• Solunum sistemini temizler, balgam söktürücüdür: Bronşit gibi solunum yolu enfeksiyonlarını temizlemeye ve vücudun sağlıklı bir mukus üretmesine yardımcı olabilir.
• Mide – bağırsak sorunlarını yatıştırır: Meyan kökü içindeki yatıştırıcı maddeler, sindirim sistemini rahatlatır ve mide ekşimesi, mide bulantısı, mide ağrısı, besin zehirlenmesi ve hazımsızlık için doğal bir ilaçtır.
• Bağışıklık sistemini güçlendirerek enerji ve dayanıklılığı arttırır: Anti-viral niteliği sayesinde Hepatit C, HIV ve grip tedavisinde kullanılabilir.
• Kas ve eklem ağrılarını hafifletir: Anti-spazmodik olarak kaslardaki krampların, anti-enflamatuar olarak da eklem ağrılarının hafifletilmesine yardımcı olur. Bursit, tendinit ve artrit tedavisinde kullanılır.
• Cilt ve saç sağlığını korur: Günde 2 ila 3 kez merhem olarak cilde uygulanan meyan kökü egzama, sedef hastalığı, deri döküntüleri, kaşıntılı ve kuru ciltlerin tedavisinde etkilidir. Meyan kökü kepek oluşumunu ve kelliği önleyebilir.

Yaban mersini nedir? Faydaları nelerdir, hangi hastalıklara iyi gelir?

• Dişlerinizi korur: Uzmanlar anti-bakteriyel özelliklerinden dolayı diş çürümesine karşı meyan kökü uygulamayı önerirler.
• Yorgunluğu giderir: Metabolizma üzerinde dengeleyici bir etkiye sahiptir. Yorgun hissediyorsanız sizi güçlendirir, gergin ve sinirliyseniz sakinleştirebilir.
• Kolesterol düzeyini düşürür: Araştırmalar, meyan kökünün düzenli tüketiminin, kolesterol düzeyini düşürdüğü ve antioksidan etki yarattığını göstermiştir.
• Depresyonu önler: Meyan kökü birçok anti-depresan bileşiği içerir. Bu bileşiklerin, vücuttaki serotonin düzeyini yükselterek hafif ve orta şiddette depresyonları önleyebileceği düşünülmektedir.
• Karaciğeri korur, safra akışını arttırır
• Baş ağrısını hafifletir ve ateş düşürür
• Diüretiktir
• Vücuttaki yağları azaltarak zayıflamaya yardımcı olabilir
• Müshil özelliği vardır

Meyan kökü zayıflatır mı?

Araştırmalar, 2 ay boyunca günde 3 gram meyan kökü ekstresi tüketen kişilerde vücut yağ kütlesinde önemli bir azalma olduğunu göstermektedir. Bazı uzmanlar her 2 aylık kullanımdan sonra 2 haftalık aralarla rutin şekilde meyan kökü kullanımını öneriyorlar.

Meyan kökü hangi hastalıklara iyi gelir?

Geçirgen bağırsak sendromu

Kanser

Bazı araştırmalar meyan kökünün meme ve prostat kanserlerinin tedavisinde yardımcı olabileceğini gösteriyor.

Asit reflü

İçeriğindeki glisirizin miktarının azaltılarak daha güvenli bir doz oluşturulan DGL meyan kökü alternatif bir tedavi olarak asit reflü semptomlarını hafifletebilir. Uzun süreli kullanıma uygun hale getirilmiş olan DGL bazı doktorlar ve alternatif tıp uzmanları tarafından önerilir. Mukus aktivitesini destekleyerek mide ve yemek borusunda aside karşı bir bariyer oluşmasını sağlayarak hasarlı dokunun iyileşmesine ve gelecekteki asit reflü oluşumların önlenmesine yardımcı olur. Yemeklerden önce alınan çiğneme tabletleri midenin korunmasında etkilidir.

Kronik yorgunluk sendromu ve depresyon

Meyankökü içeriğindeki glisirizik asit, stres hormonlarını kontrol eden adrenal bezlerin dengeli çalışmasında etkilidir. Stres hormonu seviyeleri düştüğünde genellikle sinirlilik, halsizlik, melankoli, anksiyete artar. Enfeksiyonlara ve alerjenlere karşı vücut direnci azalır. Glisirizin kortizol aktivitesini dengeleyerek enerjiyi artırmaya, stresi azaltmaya yardımcı olur. Meyan kökü vücudun sinir sisteminde dengeyi korumak için gerekli olan Asparajin amino asidine de sahiptir.

Zerdeçal nedir, faydaları nelerdir? Hangi hastalıklara iyi gelir?

Kardiyovasküler hastalıklar

Zona ve Herpes simplex (uçuk)

Meyan kökünün anti-viral niteliği herpes virüsüne bağlı yaraların iyileşmesinde etkilidir. Meyankökü ekstresi uçuk, gece yanığı ve zona tedavisinde kullanılmaktadır. Etkilenen bölgeye günde 4 ila 5 kez meyan ekstresinden yapılmış bir merhem uygulanabilir.

Ülser

Solunum yolu hastalıkları

Meyan kökü anti-alerjik etkisi nedeniyle saman nezlesi, alerjik rinit, konjonktivit ve bronşiyal astım tedavisinde sıklıkla kullanılır. Hava yollarındaki mukusun gevşemesine, seyrelmesine ve vücuttan atılmasına yardımcı olarak tıkanıklığı önler.

Hepatit

Meyan kökü antioksidan bileşikleri sayesinde karaciğeri korur ve iyileşmesini destekler. Anti-enflamatuar özellikleri, hepatitle ilişkili karaciğer iltihaplarını gidermeye yardımcı olur.

Meyan kökü şerbeti nasıl yapılır?

Meyan şerbeti, daha çok doğu, güney ve güneydoğu illerimizde serinletici olarak içilen bir içecektir. “Aşlama” veya “Haşlama” olarak da bilinir. Meyan kökünün suyla tüketilmesi sonucu elde edilir. Taze kökler yıkanarak temizlenir ve güneşte kurutulur. Kuruyan kökler kabuğuyla beraber sert bir zemin üzerinde dövülerek lif haline getirilir. Bazı yörelerde meyankökü lif halinde hazır olarak bulunmaktadır.

Lif, karbonat ve koku vermesi için eklenen tarçın tozu ile yoğrulur. Derin bir tekneye doldurulur. Mayalanması için üzerine su eklenir. Teknenin dibindeki delikten alınan su tekrar lifin üzerine dökülerek devamlı bir tüketme yapılır. Bu şekilde kökün özünün suya geçmesi sağlanır. Sulu kısım istenilen renk ve tadı alınca süzülür. Eğer koyu bir kıvamdaysa su eklenebilir. Genellikle mayalanma için 8-10 saatlik süre yeterlidir. Buz ile soğutulduktan sonra içilen meyan şerbeti esmer renkli, tatlı ve lezzetli bir içecektir.

Farklı bir yöntem: Kökler yıkandıktan sonra bir kütük üzerine konulur ve tokmaklarla ezilir. Tahta sallara alınıp su eklenir. 2 gün bekletildikten sonra salların dip kısmındaki delikten kazan veya testilere süzülür. Koyu bir kıvam alan bu sıvı maya olarak adlandırılır. Sulandırılıp kıvamı ayarlanarak şerbet olarak satışa sunulur.

Meyan kökü şerbetinin faydaları

• Harareti giderir.
• Ferahlatır.
• Böbrek taşlarını düşürmede yardımcıdır.
• Göğsü yumuşatır.
• Balgam söktürür.
• Öksürüğe iyi gelir.
• İdrar söktürür.
• Ses kısıklığını giderir
• Kabızlığa iyi gelir.
• Hazımsızlığı giderir.

Meyan kökü çayı nasıl yapılır?

Kurutulmuş yarım çay kaşığı (1,5 g) meyan bitkisi yapraklarının üzerine bir çay fincanı kaynar su dökülüp demlenmeye bırakılır. Ya da yaprakların üzerine soğuk su konularak ağır ağır 15 dk kaynatılır ve süzülür. Eğer bitkinin köklerini kullanacaksanız, küçük parçalara ayırdığınız veya rendelediğiniz kökleri yine aynı yöntemlerle demleyebilirsiniz. Nane, tarçın, zencefil, karanfil ve bal ile çeşitlendirebileceğiniz çayınızı yemeklerden sonra günde 3 çay fincanını aşmayacak şekilde tüketebilirsiniz.

Enginar nedir? Enginarın sağlığa faydaları nelerdir?

Meyan kökünün zararları

• Hamilelikte meyan kökü tüketmek, bebeğin beyin gelişimine zarar verebilir, erken doğum veya düşük yapma riskini artırabilir.
• Emziren kadınların kullanmaması tavsiye edilir.
• Uzun süreli kullanımda yüksek tansiyon, kronik yorgunluk ve düşük potasyum seviyelerine neden olabilir.
• Diüretikler ve kortikosteroidler gibi potasyum seviyelerini düşürebilen ilaçlarla birlikte alınmamalıdır.
• Kolestatik karaciğer hastalığı, siroz, şeker hastalığı ve ciddi böbrek yetmezliği olanların meyan kökü kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışmaları önerilir.
• Meme, rahim ve yumurtalık kanseri olan kadınlarda östrojen benzeri etkilere sahip olabileceğinden tüketilmemelidir.
• Diğer ilaçlarla etkileşime girebilir ve Hipertoniyi (sinir hastalığından kaynaklanan bir kas durumu) ve hipokalemiyi (potasyum eksikliği) kötüleştirebilir.
• Erkeklerde uzun süre ve yüksek dozda kullanımı erektil disfonksiyonunu (sertleşme güçlüğü) tetikleyebilir.
• Cerrahi işlemler sırasında kan basıncı kontrolüne müdahale edebileceğinden, ameliyattan iki hafta önce meyan kökü alımı bırakılmalıdır.
• Uzun süreli kullanımlarda akciğer ödemi ve metabolizma anormallikleri gözlemlenmiştir.
• 10 yaşından küçük çocuklara önerilmez.
• Kalp hastaları veya yüksek tansiyonu olanlar meyan kökü alırken dikkatli olmalıdırlar.
• Bezelye, fasulye gibi baklagil alerjisi olan kişiler için tehlikeli olabilir.
• Aşırı dozda altı haftadan uzun süre boyunca kullanılırsa, bedende su ve sodyum birikmesine yol açabilir.

---

Kaynaklar
1- Licorice Root
2- Licorice Root Benefits
3- Benefits of Licorice Root