Zeytinyağı, insan sağlığı için çok faydalı bir besindir ve antioksidan bakımından zengindir. İçerdiği ana yağ oleik asit, tekli doymamış bir yağ asididir ve çok faydalıdır. Sızma zeytinyağında bulunan yağ asitleri ve antioksidanlar, kalp sağlığını korur; felç riskinin azaltır. Ayrıca vücudu hücresel hasarlardan ve kanserden korumaya yardımcı olur. Sanılanın aksine dengeli tüketildiğinde kilo almaya neden olmaz, hatta zayıflamaya yardımcı olur. Saç ve cilt için son derece besleyicidir. Ancak her cilde uygun değildir. Bazı cilt sorunlarının kötüleşmesine neden olabileceği için kullanmadan önce mutlaka bir dermatoloğa danışın.
İçindekiler
Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesi olan zeytinden elde edilen yağdır. Aslen Akdeniz’den gelmiş olsa da bugün dünya çapında tüketilmektedir. Yemeklerde, kozmetikte, ilaç ve sabun yapımında kullanılan zeytinyağı pek çok vitamin içerir. Akdeniz diyetinin vazgeçilmez parçası olan zeytinyağı, içerdiği antiosidanlar ve vitaminler sayesinde pek çok hastalıktan korur.
Akdeniz diyeti nedir, nasıl yapılır? Faydaları ve örnek diyet listesi
Zeytinler dal ve yapraklarından ayrıldıktan ve yıkandıktan sonra yağını çıkarmak için preslenerek hamur haline getirilir. Bu işleminden sonra hamur haline gelen zeytin yaklaşık 20-40 dakika kadar yoğrulur; işlem sırasında zeytin ısıtılır. Eğer ısı 27 derecenin altında kalırsa o zeytinyağı soğuk sıkım, üstüne çıkarsa (35-60 derece arası) sıcak sıkım olur. Ardından zeytinin yağı ve karasuyu, posasından ayrılır. Santrifüjleme ile yağ ve karasu ayrışır. Son aşama ise filtrelemedir. Bu işlemde zeytinyağı tüm tortularından da arındırılır.
Bir çorba kaşığı (13,5 g) zeytinyağı aşağıdaki besinleri içerir:
Özellikle gerçek sızma zeytinyağında bolca Omega 3 ve antioksidanlar (polifenoller, tokoferoller, fitosteroller, skualen vb.) bulunur. Biyolojik olarak aktif olan ve anti-inflamatuar etkileri olan bu antioksidanlar kronik hastalık ve kalp hastalığı riskini azaltabilir, iltihaba karşı koruyabilir. Ayrıca yapılan araştırmalar zeytinyağındaki toplam yağ içeriğinin %73’ünü oluşturan ana yağ asidi oleik asidin iltihabı azalttığını ve kansere bağlı genler üzerinde faydalı etkileri olabileceğini göstermektedir. (1)
Son on yıl içerisinde yapılan araştırmalarda, kalp hastalığının Akdeniz ülkelerinde daha az görüldüğü ve bunun temel nedeninin Akdeniz diyeti olduğu bulunmuştur. Sızma zeytinyağı, bu diyetin ana bileşenlerinden biridir. İçerdiği bir tür antioksidan olan polifenol sayesinde kan basıncını düşürür, “kötü” LDL kolesterol partiküllerini oksidasyondan korur, kan damarlarının astarını iyileştirir ve kan pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olabilir. (2)
Felç (inme), kan pıhtılaşması veya kanama nedeniyle beyne giden kan akışındaki sorundan kaynaklanır ve gelişmiş ülkelerdeki en büyük ikinci ölüm nedenidir. Yapılan birkaç büyük araştırma, zeytinyağının inme riskinde azalmaya neden olabileceğini göstermektedir. (3)
Pek çok yağ çeşidinin aksine yapılan araştırmalarda zeytinyağı kilo alımıyla ilişkili bulunmamıştır. Hatta çok aşırı tüketilmediğinde zeytinyağı yönünden zengin bir diyetin kilo vermeye yardımcı olabileceği düşünülmektedir. (4)
Alzheimer’in en önemli nedenlerinden biri, beyin hücrelerinin içinde biriken beta-amiloid plaklardır. Farelerde yapılan bir çalışma, natürel sızma zeytinyağının, içerdiği oleokant sayesinde bu plak oluşumunun yavaşladığı saptanmıştır. Böylece Alzheimer’ın ilerlemesini de yavaşlatmaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca zeytinyağı açısından zengin bir Akdeniz diyeti beyin fonksiyonlarını koruyarak demansı önleyebilir. (5)
Sızma zeytinyağı kan şekeri ve insülin duyarlılığı üzerindeki yararlı etkilere sahiptir. Bu nedenle tip 2 diyabete karşı oldukça koruyucudur. Yapılan bir çalışma zeytinyağı yönünden zengin bir Akdeniz diyetinin, tip 2 diyabet riskini %40’ın üzerinde azalttığını doğrulamıştır. (6)
E vitamini, hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Zeytinyağındaki antioksidanlar, kanserin önde gelen etkenlerinden biri olduğuna inanılan serbest radikallere bağlı oksidatif hasarı azaltabilir ve epigenetik değişimden korunmaya yardımcı olabilir. Ancak bunun doğrulanması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. (7)
Sızma zeytinyağının antibakteriyel özellikleri, midede yaşayan, mide ülserine ya da mide kanserine neden olabilen Helicobacter pylori bakterisini engelleyebilir veya öldürebilir. Yapılan bir çalışma günlük alınan 30 gram sızma zeytinyağının, insanların % 10-40’ında iki hafta kadar kısa bir sürede Helicobacter pylori enfeksiyonunu ortadan kaldırabileceğini bulmuştur. (8)
Natürel sızma zeytinyağının içerdiği oleik asit ve fenolik bileşikler, iltihaplanmayı, oksidatif stresi, insülin direncini ve karaciğer hasarına neden olabilecek diğer sorunları önlemeye yardımcı olur. (9)
2019 yılında yapılan bir çalışma, zeytinyağındaki fenollerin bağırsak bağışıklığını arttırarak bağırsak sağlığını desteklemeye yardımcı olabileceğini buldu. Bu da Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi İltihabi bağırsak hastalıkları için yararlı olabilir. (10)
Sabah aç karnına alınan bir çorba kaşığı sızma zeytinyağı, içerdiği faydalı yağlarla bağırsakların içini yumuşatarak dışkının geçmesini kolaylaştırır. Dışkının daha fazla su tutmasına ve daha yumuşak kalmasına da yardımcı olarak kabızlığı önler. Ancak kabızlıkta öncelikli olarak lifli besinlerin tüketimi önerilmektedir.
Çocuklar ve bebeklerde görülen kabızlık sorununda zeytinyağına başvurmak yerine elma veya armut suyu ya da kuru erik püresi tercih edin.
Zeytinyağının birincil kimyasal elementleri oleik asit, palmitik asit ve skualen yumuşatıcı etkiye sahiptir. Zeytinyağı saç tellerine nüfuz ederek ve nemi koruyarak saçı yumuşatabilir ve güçlendirebilir. Ayrıca kırık veya yanmış uçları onarabilir. Ancak saçlarınız ince telli veya yağlı yapıda ise zeytinyağı kullanmayın. Zeytinyağı, kuru ve kalın telli saçlarda daha etkilidir.
Özellikle içerdiği A, D, K ve E vitaminleri sayesinde zeytinyağı cilt dostu bir yağdır. Yüz yıkama, vücut yıkama, sabun ve losyonlar dahil olmak üzere birçok kişisel bakım ürününün bileşenidir. Ayrıca doğrudan cildinize uygulayarak nemlendirici olarak da kullanabilirsiniz.
Dermatoloji (cildiye) nedir? Dermatolog ne iş yapar? Önemli cilt hastalıkları
Ancak cildinize uygulayacağınız zeytinyağının yüksek kalite olmasına özellikle özen gösterin. Ayrıca zeytinyağı her cilt tipine uygun olmayabilir. Bu nedenle uygulamadan önce bir dermatoloğa danışmanızı öneriyoruz.
Zeytinyağının içerdiği A ve E vitamini kolajen üretimini teşvik ederek cildin sıkılaşmasını sağlar ve esnekliğini arttırır. Ayrıca cilde doğal bir parlaklık katar, antioksidan içeriğiyle cildin yaşlanmasını yavaşlatabilir ve kırışıklıkları azaltabilir. Ancak yağlı ciltler için uygun değildir. Yağı, gece veya güneşe maruz kaldıktan sonra göz çevresine sürebilirsiniz.
Zeytinyağını kullanabileceğiniz alanlar sınırsızdır. Mutfakta; salataya ve yemeklere ekleyebilir, ayrıca kızartma yapabilirsiniz. Kahvaltıda bir tabağa koyup, biraz baharat da ekleyerek ekmeğinizi banabilirsiniz. Bunun dışında cildiniz için de son derece faydalı ve besleyicidir. Aç karna bir çorba kaşığı içerek kabızlığı önleyebilirsiniz.
Bir araştırmaya göre zeytinyağında kızartılan yiyecekler besin değerlerini kaybetmez, hatta daha besleyici olabilir. Bunun nedeni, yiyeceklerin yağdan geçen antioksidanları almasıdır. Ancak zeytinyağını kızartma için tekrar tekrar kullanmak yağın bozulmasına ve toksik bileşiklerin oluşmasına yol açabilir.
Çok fazla zeytinyağı tüketmek kilo almanıza ya da safra kesesi taşına neden olabilir. Topikal olarak yağlı ciltlere ve yağlı saçlara uygun değildir. Ayrıca bazı cilt rahatsızlıklarını daha da kötüleştirebilir. Bu nedenle eğer hassas bir cildiniz varsa kullanmadan önce mutlaka bir dermatoloğa danışın.
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?