Polikistik over sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Polikistik over sendromu, üreme çağındaki kadınlarda sık görülen hormonal bir hastalıktır; adet düzensizliğine, kısırlığa ve başka hastalıkların gelişmesine neden olabilir. Polikistik over sendromu, kronik bir hastalıktır; gebelik şansını azaltır ve kadınların yaşam kalitesini ciddi şekilde bozabilir. Nedenleri tam olarak bilinmese de; genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıktığı düşünülmektedir. Aşırı kilo alan kadınlarda daha sık görülen Polikistik over sendromu, kadınlarda şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları ile rahim kanseri gelişmesine neden olabilir. Bu nedenle erken teşhisi ve tedavi edilmesi önemlidir.

Polikistik over sendromu nedir?

Genellikle ergenlik çağında başlar; çünkü ergenlik çağında aktifleşen hormonal sistemin hatalı çalışması nedeniyle gelişir. Obezitenin artışı ile birlikte bu hastalığın görülme oranı da artmaktadır. Çünkü insülin hormonunun fazla salgılanması yumurtalıkları ve hormonal sistemi olumsuz etkileyerek Polikistik over sendromunun gelişmesine zemin hazırlar.

Diyabet (şeker hastalığı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Polikistik over sendromu belirtileri 

• Kısırlık
• Adet düzensizliği
• Tüylenme artışı, saç dökülmesi ve akne (sivilce)
• Rahim kanseri ve meme kanseri riskinde artış
• Kalp-damar hastalıkları riskinde artış
• İnsülin artışı mevcut olan kadınlarda şeker hastalığı riskinde artış
• Depresyon ve anksiyete
• Uyku apnesi

Adet düzensizliği görülüyor

Bu hastaların doktora başvuru sebebi, genellikle adet görmeye başladıkları dönemden itibaren başlayan adet düzensizliği’dir. Adet aralarının 35 günden uzun olması veya yılda 10’dan az adet görme şeklindedir. Hastalığın yakınma ve bulguları kişiden kişiye çok farklıdır ve zaman içinde değişim gösterir.

Rahim kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Polikistik over sendromu nedenleri ve korunma

Polikistik over sendromu aslında anne karnında başlar. Bu durum tutumlu genler hipotezi ile açıklanır. Bu kişilerde anne karnında bebek iken gelişme geriliği görülür. Anne karnında besinlerden ve enerjiden yoksun kalan bebek, doğduktan sonra bu yoksunluk ortadan kalktığında bunları vücudu tutumlu kullanmaya başlar ve biriktirme alışkanlığı ortaya çıkar. Bu sebeple obezite görülür. Tedavide kilo kontrolü birinci basamaktır.

Bu hastalarda dengeli beslenme yaşam tarzı olmalıdır. Kilo alımı polikistik over sendromu belirtilerinin şiddetini artırır ve ileriye dönük sağlık sorunlarının ortaya çıkma riskini artırır. Polikistik over sendromunda sık sık ara ara beslenilmelidir. Bu açlık krizlerini azaltır, vücut yağlanmasını ortadan kaldırır. Doymuş yağlardan fakir, glisemik indeksi düşük ve yüksek lif içeren diyet önerilmektedir.

Adet düzensizliklerini ciddiye alın! Pek çok önemli nedeni olabilir

Kimyasal maddelere maruz kalmamak

Tarım ilacı, Bisfenol A, Pitalik, Dioksinler, Fitoöstrojenler, BPA, DEHP, DBP gibi endokrin bozucu olarak bilinen kimyasallar vücudun doğal hormonlarının üretimi ve dağılımını olumsuz etkileyen kimyasallardır. Polikistik over sendromu gibi hormonal bozukluklara sahip kadınlar, bu tip bir girişime çok duyarlıdır ve bisfenol A gibi yüksek düzeydeki endokrin bozucu maddelerin kan dolaşımındaki androjenler üzerinde olumsuz bir etkisi vardır. Plastiklerdeki endokrin bozucu kimyasallar (BPA, DEHP ve DBP), insanların genetik hastalıklarını çocuklarına geçirme olasılığını arttırmaktadır.

Polikistik over sendromu tedavisi

• Dolaşımdaki androjen (erkeklik hormonu) azaltmak
• Gebelik istemine yönelik tedavi
• Endometrium (rahim iç tabakası) korunması
• Normal kilonun korunmasını sağlamak
• İnsülin direnci sonrasında çıkabilecek hastalıkları önlemektir

Akne ve hirşutizm tedavileri

Polikistik over sendromu hastalarında akne ve hirsutizm tedavisinde amaç androjen üretimini azaltmak veya kandaki androjeni bağlayıcı proteinlere bağlanmasını sağlamaktır. Böylece dokulardaki androjen etkisi azalacaktır. Tedavide östrojen ve progesteron kombinasyon tedavisi gebe kalmayı düşünmeyen kadınlara uygulanan ilk tedavidir.

Oral kontraseptifler akne ve hirşutizmde düzelme sağlamakla birlikte insülin direnci üzerine olumlu etki göstermemektedir. Tedavi altta yatan nedene yönelik olur. Tedavide kozmetik uygulamalar ve ilaç tedavisi aynı anda veya farklı zamanlarda gerekebilir. Genellikle her iki yaklaşımdan da yararlanılmalıdır. Kıl uzaklaştırıcı etkin uygulamalara rağmen henüz ideal bir tedavi metodu mevcut değildir. Tıraş önerilmez. Ağda yapılabilir.

Endometriozis (çikolata kisti) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

En iyisi laser epilasyon yapılmasıdır. Bu yöntemlerin ilaç tedavisi ile birlikte yapılması daha yararlı bir yaklaşımdır. Hirsütizm tedavisi sabır gerektirir. Hirsutizm ilaç tedavisiyle 6-18 ay boyunca azalır ve daha sonra yeni bir durgunluk içine girer. Tedavinin etkinliğini gösteren en önemli faktör hastanın kıl almak için ihtiyaç duyduğu sürenin kısalmasıdır. İlaç olarak spironolakton, siproteron asetat, finasterid ve flutamid en sık kullanılanlardır. Eflornithine krem olarak kullanılır ve mevcut kılları ortadan kaldırmaz ama azaltır.

Polikistik over sendromu ve metformin

İnsülin direnci Polikistik over sendromu gelişmesinde anahtar rol oynamaktadır ve tedavinde insülin düşürücü ilaçlar kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalar en etkili tedavinin metformin ile olduğunu göstermiştir.

Metformin glukoz taşınmasını arttırarak yüksek insülin ve yüksek androjen olgularında kanda insülin seviyesini ve kanda androjen seviyesini düşürmektedir. Metformin ilk kez 1957 yılında Tip 2 diyabet tedavisi için geliştirilmiştir. Şeker hastalarında insülin düzeyini düşürürken hipoglisemiye yol açmamaktadır. Glikojenilizi inhibe ederek yüksek karaciğerdeki glukoz üretimini azaltarak insülin seviyesini yükseltmez.

Metformin nedir? Neye yarar, kullanırken nelere dikkat etmeli?

Metformin dokularda insülin sensivitesini arttırır. Yapılan çalışmalar, metformin tedavisinin vücut ağırlığındaki değişikliklerden bağımsız olarak yüksek kan şekeri ve yüksek erkeklik hormonunu azalttığı bildirilmiştir. PKOS olan kadınların büyük çoğunluğunda adet düzensizliklerinin ve yumurtlama fonksiyonlarının düzeldiği gözlenmiştir. Metformin kullanımı sonrasında PKOS’li kadınlarda kendiliğinden gebelik kayıplarını azatlığına yönelik çalışmalar vardır. Metformin kullanan kadınlar gebelikte görülme oranı yüksek olan şeker hastalığınıda gelişme riskini azalttığı bilimsel çalışmalarla desteklenmiştir.

Polikistik over sendromunun neden olduğu sorunlar ve Komplikasyonlar

• PKOS’un en önemli komplikasyonu kısırlıktır
• Hamilelerde gestasyonel diyabet ve yüksek tansiyon
• Hamilelerde düşük veya erken doğum
• Karaciğer iltihabına ve karaciğerde yağlanmaya neden olur
• Metabolik sendrom – yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri ve anormal kolesterol veya trigliserit düzeylerini içeren ve kardiyovasküler hastalık riskini önemli ölçüde artırır
• Tip 2 diyabet veya prediyabet riskini arttırır
• Uyku apnesine neden olur
• Depresyon, anksiyete ve yeme bozukluklarına neden olur
• Anormal uterin kanamasına neden olur
• Rahim astarı kanseri (endometrial kanser)
• Obezite PKOS ile ilişkilidir ve bu bozukluğun komplikasyonlarını kötüleştirebilir

Polikistik over sendromu diyabet dahil pek çok sorunu tetikliyor

Yaşam tarzının düzenlenmesi

Öncelikle hareketsiz plan yaşam tarzınızı değiştirin. Polikistik over sendromunda kilo kaybı mevcut şikayetlerin çoğunda tek başına gerileme sağlar. Kilonuzun %10’unu vermeniz halinde adet düzeninde belirgin iyileşme göreceksiniz. Kiloda hedef vücut kitle indeksinizi 27’nin altına indirmektir. Bunun için stresten uzak, düzenli egzersiz yapmanız ve yüksek lif içeriği olan yağdan fakir diyetle beslenin.

Doğum kontrol hapları

Adetlerin düzenlenmesi için gebelik isteği yoksa doğum kontrol hapları kullanılabilir. Doğum kontrol hapları hormonlarda iyileşme sağlar buna bağlı kıllanma, kilo ve ciltte yağlanma şikayetleri geriler. Uzun vadede bu tedavi artmış olan rahim iç katman kanser riskini azaltır. Bu etkiler özellikle 12 – 36 ay süren kullanımlarda belirgindir.

İnsulin duyarlılaştırıcı ajanlar

Şeker hastalığında kullanılan bazı ilaçlar PCOS’da kullanılmaktadır. Bu ilaçlar insulin duyarlılığını arttırarak etki ederler. Etkinlikleri kişisel farklılıklar göstermektedir. 3–6 ay metformin kullanımında hastaların yaklaşık yarısında adet düzeni sağlanır. Bunun yanında uzun vadeli kullanımda kıllanma üzerine olumlu etkileri vardır. Ayrıca polikistik over sendromunda artmış olan düşük oranları ve gebelikte şeker hastalığı oranlarını azaltırlar. Kısırlık tedavisi gören hastalarda gebelik oranları artar ve gebelik gidişatı üzerine olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir.

Polikistik over sendromunda kısırlık tedavisi

Yumurtlama bozuklukları nedeniyle gebelik elde edemeyen hastalarda yumurta gelişimini sağlamak için klomifen sitrat, metformin, gonadotropinler, GnRH agonistleri veya antagonistleri kullanılabilir. Ovaryan drilling denen yumurtalıkların kabuk kısmının lazer veya elektrik enerjisi kullanılarak tahrip edilmesi işleminin kullanımı çok sınırlı olarak bazı vakalarda kullanılabilmektedir. Kıllanmanın tedavisinde birçok yöntem vardır.

Polikistik over sendromu hastaları nasıl hamile kalabilir?

En iyi cevap genellikle bunların birlikte kullanımı ile elde edilir. Bu amaçla doğum kontrol hapları, antiandrojenler, spironolakton, flutamid, finasterid, eflornitin gibi seçenekler vardır. Bu yöntemlerle baskılama sağlandıktan sonra epilasyon yöntemlerinin de ilave edilmesi halinde çok iyi sonuçlar elde edilir. PCOS hastalarında epilasyon yöntemlerinin hormonal denge sağlanmadan kullanılması halinde, bir süre sonra tekrar yeni kıl foliküllerinin gelişmesi nedeniyle etkiler geçici olmaktadır.

Polikistik over sendromunda beslenme ve bitkisel tedavi

Keto diyeti

Standart bir diyet özellikle insüline dirençli olan polikistik over sendromlu kadınlar için beslenme açısından çok az şey sunmaktadır. Kilo vermeye yönelik diyet düşük yağlı ve / veya düşük glisemik indeksli beslenmeyi önerirken bu, polikistik over sendromu olan kişiler için yararlı olmayabilir. Örneğin, sağlıklı yağlardan zengin ve düşük karbonhidrat tüketilen diyetler aslında daha fazla kilo vermenizi sağlıyor.

Keton nedir? Neden yükselir? Belirtileri, testi ve tedavisi

Polikistik over sendromu için keto diyetinin birçok faydası vardır:

• Polikistik over sendromlu kadınlar depresyon için daha yüksek bir risk altındadırlar. Keto diyetinin zihinsel sağlık için yararları yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.
• Keto diyeti, kısa sürede çok fazla kilo vermenin hızlı, güvenli ve etkili bir yoludur. Bu da doğurganlığı arttırabilir ve diğer Polikistik over sendromu semptomlarında bir iyileşme sağlayabilir.
• Bu diyet vücudunuzun glikoz değil keton kullanmasına neden olur. Bu da, doğurganlık sorunları ile de ilişkili olan, insülin direnci için etkili bir ilaç anlamına gelir.

Ketojenik diyet nedir, nasıl yapılır? İdeal diyet listesi ve örneği

Yeterince dinlenmek

Uyku, hücre yenilenmesi, hormon üretimi, stres kontrolü ve kilo yönetimi için çok önemlidir. Aslında, uyku yoksunluğu, tıpkı aktivite eksikliği ve kötü beslenme gibi sağlık ve hormonlar üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir. Polikistik over sendromlu kadınlarda melatoninin aşırı üretimi nedeniyle uyku bozukluğu yaşanma olasılığı daha yüksektir. Ve bir araştırmaya göre daha az uyuyan polikistik over sendromu hastaları, zihinsel sorunlar, insülin direnci ve obstrüktif uyku apnesi için daha fazla risk altındadır. Her gece 7 ila 9 saat arası uyumak idealdir fakat polikistik over sendromlu bazı kadınlarda dokuz saatin üzerinde uyku ihtiyacı olabilir.

İşlenmiş gıdaları bırakmak

Vücudumuz, özellikle polikistik over sendromu gibi rahatsızlıkları yönetirken, besin açısından zengin gıdalarla ancak başarılı olabilir. Bunun için beyaz un, mısır şurubu, işlenmiş etler, makarna ve orta ila yüksek seviyelerde şeker içerebilen diğer gıdalar gibi işlenmiş gıdalardan kaçınmalıyız. Başta biraz zorlansanız da alıştıktan sonra artık bu gıdalara ihtiyaç duymazsınız.

Uygun bir şekilde egzersiz

Kadın bedeni, egzersiz sağlıklı seviyenin üstüne çıktığında oluşabilecek hormonal değişikliklere daha duyarlıdır. Polikistik over sendromu olanlar, sağlıklı insanlar gibi egzersizle kolayca kilo veremeyebilirler. Ancak bedeni çok fazla zorlamadan yapılan egzersizin polikistik over sendromlu kadınlarda doğurganlığı arttırdığı, insülin direnci, iltihap ve kilo alımını azalttığına dair çalışmalar vardır.

İnositol takviyesi

Polikistik over sendromu tedavisi için özellikle önemli bir doğal bileşik olan inositol, meyveler, baklagiller, tahıllar ve kabuklu yemişlerde bulunan bir şeker alkolüdür. İnositol en yüksek oranda, kavun ve portakalda bulunur.

Akupunktur

Akupunkturun PKOS’lu kadınlar için çok yararlı bir tamamlayıcı tedavi olarak işlev görebileceğine dair kanıtlar vardır. Akupunktur tedavisi, PKOS’ta yumurtalıklara kan akışının artması, yumurtalık hacminin ve yumurtalık kistlerinin sayısının azalması, insülin duyarlılığının artması ve kan şekeri ve insülin düzeylerinin düşürülmesi, kortizol düzeylerinin düşürülmesi ve iştahsızlık konularında etkilidir.

D Vitamini

Polikistik over sendromlu kadınların yüzde 67-85’inin D vitamini eksikliği olduğu düşünülmektedir. Bu eksiklik sendromun doğrudan bir nedeni olmamakla birlikte, PKOS’un insülin duyarlılığı, benzeri obezite, düşük luteinize edici hormon (LH) seviyeleri, yüksek trigliseritler ve infertilite gibi semptomlarının çoğuna katkıda bulunabilir.

D vitamini neye yarar, hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Başka takviyeler

İnositol ve D vitaminine ek olarak PKOS tedavisinde farklı takviyeler de kullanabilirsiniz. Ancak bu takviyeleri nasıl ve ne oranda kullanacağınıza doktorunuzla birlikte karar vermelisiniz. Polikistik over sendromu için etkili gibi görünen diğer takviyeler şunlardır: Magnezyum, Çinko, Kalsiyum, Omega-3‘ler, Krom, N-asetilsistein, Folik asit

Ham kakao

Demir ve magnezyum, menstruasyon döneminizde kaybettiğiniz kanı yenilemek için gereklidir. Kakao ise kadınlarda eksik olabilecek bu iki mineralin, demir ve magnezyumun kaynağıdır. Her gün 1 çorba kaşığı kakao, hormonlarınızın yanı sıra cildiniz ve enerji düzeyiniz üzerinde harikalar yaratabilir.

Elma sirkesi neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl kullanılır?

Elma sirkesi

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör