Lenfosit (LYM) nedir? Neye yarar? Düşüklüğü ve yüksekliği neden olur?

8 Kasım 2018 | 27 Mart 2023 | Kategori: Kan Hastalıkları, Sağlık Sözlüğü Print

210 Paylaşım

Lenfosit, beyaz kan hücrelerinin bir türüdür ve kemik iliğinde üretilir. Lenfositler, vücudu hastalıklara karşı koruyup savunan antikorlar üretirler ve diğer hücreleri tehlikelere karşı uyarmak için kimyasallar gönderirler. Bazen kandaki lenfosit oranı normal değerlerden aşağı düşebilir, bazen de yükselebilir. Genelde her iki durumda da kanda bulunan anormal sayıdaki lenfosit geçicidir. Ancak bu durum uzun sürerse lösemi gibi ciddi bir hastalıktan şüphelenmek gerekir. Yetersiz beslenme, sigara içmek, aşırı stres ve birçok enfeksiyon lenfosit sayısında değişimlere neden olabilir. Bu durum bağışıklık sistemini olumsuz etkiler.

İçindekiler

Lenfosit nedir?

Lenfosit, bağışıklık sisteminde temel öneme sahip birkaç farklı türde beyaz kan hücrelerinden biridir ve kemik iliğindeki kök hücreler tarafından üretilir. Dolaşım sisteminde bulunur ve lenf sistemindeki dalak, bademcik, lenf bezi gibi organ ve dokularda yoğunlaşır. Lenfosit, yetişkin insanlarda toplam beyaz kan hücrelerinin yaklaşık % 20-40’ını oluşturur.

Lökosit (akyuvar) nedir? WBC yüksekliği ve düşüklüğünün nedenleri

Lenfosit ne işe yarar?

Lenfositin rolü, vücudu koruyan ve bakteriler, virüsler, mantarlar, parazitler, toksinler gibi yabancı istilacıları ortadan kaldıran antikorlar üreterek enfeksiyonlarla mücadele etmektir. Ayrıca mikroplarla enfekte olan hücreleri öldürüp diğer hücrelere karşı uyarmak için uyarı gönderir. Bu süreç enfeksiyonları ve diğer tehlikeleri ortadan kaldırmasını sağlar.

Lenfosit türleri

Enfeksiyonları ve diğer hastalıkları tanımlayıp ortadan kaldırmak için birlikte çalışan 3 ana lenfosit türü vardır:

T hücreleri: Enfekte olmuş veya kanserli hücreleri arayıp yok ederler. Ayrıca B hücreleriyle iletişim kurarlar. Timus bezinde ve boyun bölgesindeki bir organda olgunlaşırlar. Kandaki lenfositlerin % 80’ini oluştururlar.
B hücreleri: İstilacı bakterileri, virüsleri ve toksinleri işaretlemeye veya bunlara saldırmaya yardımcı olan antikorlar ve sinyal veren proteinler üretirler. Dalakta olgunlaşırlar. Kandaki lenfositlerin % 10’unu oluştururlar.
Doğal öldürücü (NK) hücreleri: Tümörlü veya virüsle enfekte olmuş hücreleri öldürebilen bileşikler içerirler. Bunu yaparken sağlıklı hücrelere zarar vermezler. Kemik iliği ve dalakta yoğunlaşır ve lenfositlerin % 10’unu oluştururlar.

T hücrelerinin veya NK hücresinin düşük sayıda olması, virütik, fungal (mantarların neden olduğu) ve parazit enfeksiyonlara yol açabilir. B hücrelerinin düşüklüğü ise zararlı ve farklı enfeksiyon türlerinde artışa neden olabilir.

Lenfosit (LYM) değerleri ne olmalı?

Özellikle enfeksiyon belirtileri genel lenfosit sayısının anormalliğine işaret eder. Bu durumda kan dolaşımındaki lenfosit miktarına baktırmak için B ve T hücre ekranı (kan) testi yaptırmak gerekir. Lenfosit normal değer aralığı:

Yetişkinlerde: 1000-4800 mcL
Çocuklarda: 3000-9500 mcL

Bunlar standart değerlerdir ancak her laboratuar farklı kan testi ölçüm teknikleri kullanabildiğinden değerlerde değişiklikler olabilir. Ayrıca yaş, cinsiyet ve genetik miraslar da sonuçları etkileyebilir.

Lenf bezi şişmesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi

Enfeksiyon geçirmek, yakın zamanda kemoterapi, radyoterapi ya da steroid (kortizon) tedavisi almak veya ameliyat olmak, HIV virüsü taşımak, hamilelik veya yüksek stres altında olmak kan testinin sonuçlarını etkileyebileceğinden bunlardan herhangi biri sizin için geçerliyse doktorunuzu bu konuda bilgilendirmeniz gerekir.

Kortizon nedir? Ne için kullanılır? Faydaları ve yan etkileri

Lenfosit düşüklüğü (Lenfopeni) nedir?

Lenfopeni, kan dolaşımındaki lenfosit sayısının normalden düşük olmasıdır. Yetişkinlerde 1000’nin, çocuklarda ise 3000’nin altına düştüğünde lenfopeni teşhisi konulur. Düşük değerler, bağışıklık sisteminin görevini yapmasını zorlaştırır ve vücudun enfeksiyonlara, kanserli hücrelere karşı korumasız kalmasına yol açar. Genellikle geçicidir ancak uzun süre devam eder ve tedavi edilmezse enfeksiyon riski artar. Ayrıca nedeni ciddi bir hastalık da olabilir.

Lenfosit düşüklüğü nedenleri

Lenfosit düşüklüğünün başlıca nedenleri şunlardır:

Vücudun yeterince lenfosit üretememesi
Lenfositlerin toksinler tarafından yok edilmesi
Lenfositlerin bir (örneğin bir rahatsızlık nedeniyle) dalakta veya lenf bezlerinde tutulması

Lenf sistemi hastalıkları nelerdir? Belirtileri ve tedavileri

Lenfosit düşüklüğüne neden olabilecek diğer durumlardan bazılarıysa şunlardır:

Yetersiz beslenme
Çinko eksikliği
HIV veya AIDS
Grip ve benzeri enfeksiyon hastalıkları
Myastenia Gravis, Lupus, romatoid artrit gibi otoimmün bozukluklar
Lenfositik anemi, lenfoma ve Hodgkin hastalığı gibi bazı kanserler
Kortizon kullanımı
Radyasyon tedavisi
Kemoterapi ilaçları da dahil olmak üzere bağışıklığı baskılayan ilaçlar
Wiskott-Aldrich veya DiGeorge sendromu gibi bazı kalıtsal bozukluklar
Çölyak, Crohn gibi protein kaybettiren bağırsak rahatsızlıkları
Bazı kronik böbrek hastalıkları
Stres, Aşırı sigara ve alkol kullanımı

Çinko eksikliği neden olur? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

T hücreleri lenfositlerin en büyük kısmını oluşturduğundan T hücreli lenfosit düşüklüğü en yaygın olanıdır. Ama diğer iki hücre türünü de etkileyebilir.

Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri

Lenfosit düşüklüğü belirtileri

Lenfosit düşüklüğü genellikle herhangi bir belirti göstermeyebilir. Özellikle yaşlı yetişkinlerde lenfosit düşüklüğüne dair hiçbir belirti yaşanmayabilir. Lenfopeni çoğunlukla başka bir hastalık şüphesiyle kan tahlili yaptırıldığında ortaya çıkar. Bazı durumlarda temel nedenle ilgili ateş, öksürük burun akması, ağrılı eklemler, deri döküntüsü, gece terlemeleri, kilo kaybı gibi belirtiler yaşanabilir.

Lenfosit düşüklüğü tedavisi

Lenfosit düşüklüğüne ciddi bir hastalık yol açmadıysa ilaçlarla kolayca tedavi edilebilir. Ayrıca çoğu durumda tedaviye bile gerek kalmadan değerler kendiliğinden düzelebilir. Eğer bir ilaç tedavisinden kaynaklandığı tespit edilirse doktor o ilacın alımını durdurabilir veya değiştirebilir. Ancak geçmeyen bir lenfopeni söz konusuysa doktor tekrarlanan kan testleriyle hastanın lenfosit seviyesini takip altına alır. Ayrıca altta yatan nedeni araştırmak için görüntüleme testleri, kemik iliği biyopsisi gibi testlere de ihtiyaç duyulabilir.

Lenfosit düşüklüğü ölümcül olabilecek ciddi hastalıklara işaret edebilir veya bu hastalıklara yol açabilir. Zayıflayan bağışıklık sistemini yeniden güçlendirip sağlığınızı korumak için kendinize dikkat ve özen göstermelisiniz.

Lenfosit yükselten gıdalar

Tavuk veya hindi eti, balık, fasulye, yağsız et, yumurta beyazı, az yağlı süt ve peynir (lor peyniri) gibi protein bakımından zengin gıdalara her gün öğünlerinizde yer verin.

Günlük protein alımı referansı her bir kiloya karşılık 0,8 gr. olarak saptanmıştır. Örneğin 50 kilo olan bir kişi günde 40 gr. protein tüketmelidir. Ancak günlük protein ihtiyacı hastanın genel sağlığı, yaşı, cinsiyeti gibi faktörlere göre farklılık gösterebileceğinden bir diyetisyenle görüşmek daha sağlıklı olur.

Havuç, ıspanak, balkabağı, tatlı patates, marul, kavun ve kuru kayısı gibi beta karoten içeren besinler tüketin.
Portakal, mandalina, greyfurt, limon, yeşilbiber, brokoli gibi C vitamini içeren besinlerin tüketimini artırın.
Yeşil yapraklı sebzeler, kahvaltılık gevrekler ve kırmızı et gibi çinko içeren besinleri beslenmenize ekleyin.

Myastenia gravis nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Çinko alımına dikkat etmek gerekir çünkü fazlası gıda zehirlenmesine neden olabilir. Uzmanlara göre günlük çinko alımı kadılar için 10 mg., erkekler içinse 12 mg.’dır. Bu miktara yine bir diyetisyenle karar vermek daha doğru olur.

Deniz ürünleri, karaciğer ve diğer sakatatlar, ceviz, badem gibi selenyum içeren gıdaları almayı ihmal etmeyin.
D vitaminini beslenmenize katın. Ancak yeterli D vitamini besinlerden alınamadığından takviyelere ihtiyaç duyulabilir. Bunu doktorunuza danışmalısınız.
Her gün 8-12 bardak su tüketin ve en az bir bardak yeşil çay için.
Doymuş ve trans yağlardan kaçının. Bunun yerine omega-3 bakımından zengin keten tohumu yağı, avokado, somon ve ton balığı gibi gıdalara yönelin.
Sigarayı ve aşırı alkol tüketimini bırakın.

Kayısının faydaları nelerdir? Kuru kayısı neye iyi gelir?

Lenfosit aşısı

Lenfosit aşısı yaklaşık 30 yıldır tekrarlayan düşüklerin tedavisinde kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalar, nedeni açıklanamayan düşüklerin bağışıklık sistemindeki bozukluklara bağlı olabildiğini göstermiştir. Nedeni bilinmeyen kısırlık ve tüp bebek gibi yöntemlerle hamile kalamayan kadınlara da lenfosit aşısıyla başarılı tedaviler uygulanmaktadır.

Aşının hazırlanışı şöyledir: Önce erkek eşten alınan kan örneğindeki lenfositler ayrıştırılır. Sonra da ayrıştırılan lenfositler anne adayının ön koluna 4 farklı noktadan cilt altı enjeksiyonuyla verilir. Aşının ne anne adayına ne de karnındaki bebeğe bir yan etkisi bugüne kadar saptanmamıştır.

Lenfosit yüksekliği (Lenfositoz) nedir?

Lenfositoz, kan dolaşımındaki lenfosit miktarının artmasıdır. Yetişkinlerde lenfosit miktarı 4800 üzeri ise lenfositoz teşhisi konulur. Çocuklarda yaşa göre değişir ancak genel olarak 9000 üzeri lenfosit yüksekliği kabul edilir.

Çoğunlukla hastalıktan sonra oluşabilecek zararsız ve geçici bir durumdur. Ancak kan kanseri veya kronik bir enfeksiyon gibi daha ciddi bir hastalığa işaret edebilir.

Lenfosit yüksekliği nedenleri

Bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan lenfositler hastalıklarla savaşmaya yardımcı olduğundan bir enfeksiyon sonrası lenfosit sayısında geçici bir artış görmek normaldir. Ancak bu durum süreklilik kazanırsa daha ciddi bir hastalığa işaret edebilir.

Tekrarlayan düşüklere karşı lenfosit aşı tedavisi

Bu hastalıkların en yaygınları şunlardır:

Kızamık, kabakulak ve öpücük hastalığı dahil tüm virütik enfeksiyonlar
Sarılık
Boğmaca
Tüberküloz
Toksoplazma (parazit hastalığı)
Brusella (bakteriyel hastalık)
Vaskülit (kan damarı iltihabı)
Akut veya kronik lenfositik lösemi
HIV ve AIDS

Lenfosit yüksekliği belirtileri

Lenfosit yüksekliği genellikle herhangi bir belirti göstermeyebilir ve ancak başka bir hastalık nedeniyle kan tahlili yaptırıldığında ortaya çıkar. Bilinen bir rahatsızlık yoksa yukarıdaki hastalıklarla bağlantılı halsizlik, ateş, ishal, mide bulantısı, kusma gibi belirtiler, aynı zamanda lenfosit yüksekliği belirtileri olabilir.

Brusella nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, tedavisi ve aşısı

Lenfosit yüksekliği tedavisi

Lenfosit yüksekliğinin altında yatan neden ciddi değilse genellikle lenfositoza yol açan hastalık antibiyotiklerle tedavi edildiğinde değerler normale döner.

Ancak ortada bir neden yokken yapılan kan tahlili sonucu yüksek değer çıkarsa doktor tehlikeli bir rahatsızlığın olup olmadığını araştırmak için başka kan testleri, görüntüleme testleri ve hatta biyopsi yapabilir. Yapılan testler sonucu kan ya da lenf kanseri teşhisi konulursa bu hastalıklara uygun kemoterapi gibi tedavi yöntemleri belirlenir.

Bebeklerde lenfosit yüksekliğinde ne yapmalı?

Bebeklerde ve çocuklarda bağışıklık sistemi yeni gelişmeye başladığından genellikle lenfosit miktarı yetişkinlere oranla daha yüksektir. Ancak buna rağmen eğer değerler 11.000’den yüksek çıkarsa bebeklerde de lenfosit yüksekliği oluşabilir. Geçici lenfosit yükselmeleri bebeğin yakın zamanda yakalandığı bir enfeksiyona karşı bağışıklık sisteminin çalıştığının göstergesidir ve telaşlanacak bir durum yoktur.

Ancak rutin kontrollerde devamlılığı tespit edilirse bağışıklık sistemi zayıflayarak enfeksiyon kaynaklı sarılık benzeri hastalıklara yakalanma riski artar. Ayrıca lösemi gibi daha tehlikeli hastalıklara da işaret edebilir. Doktor nedene göre uygun bir tedavi yöntemi uygulamaya başlar.

Lenfosit hastalarına öneriler ve uyarılar

Egzersiz yapın: Haftada en az 4-5 gün egzersize yaklaşık 30 dk. zaman ayırın.
Stresten uzaklaşın ve gevşeyin:Stresin düşük lenfosit miktarının önemli nedenlerinden biri olduğunu unutmayın. Stresten arınıp gevşemenize yardımcı olabilecek yoga ve meditasyon çalışmalarına yönelebilirsiniz.

Stres nedir? Stresle nasıl başa çıkılır? Neden olduğu hastalıklar…

Bol bol dinlenin: Uyku düzeninize dikkat edin. Aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmaya özen gösterin. Ayrıca erken yatıp erken kalkmaya çalışın. Gün içersinde kendinizi yorgun hissettiğinizde mola verip yatağa uzanın. Uyumasanız da örneğin hafif bir müzik eşliğinde gözlerinizi kapatıp dinlenin.
Sağlıklı ve dengeli beslenin: Günlük öğünlerinizde bağışıklık sisteminizi güçlendirecek protein değeri yüksek yağsız ya da az yağlı besinlere mutlaka yer verin. C vitaminini de ihmal etmeyin. Uzun süre kendinizi aç bırakmayın ve ara öğünlerde kefir, yoğurt, salatalık, meyve, kuru yemiş yiyin. Öğünlerinizi aynı saatlerde yemeye özen gösterin.
İdeal kilonuzu koruyun: Aşırı kilo almak ya da vermek kanınızdaki lenfosit miktarını olumsuz etkileyerek düşmesine neden olur. İdeal kiloda kalmaya özen gösterin.
Kişisel bakım ve temizliğinize özen gösterin: Enfeksiyon kapmanıza neden olabilecek her türlü davranıştan kaçının. Özellikle ellerinizi sık sık ve doğru şekilde yıkayın. Hasta insanlarla ve evcil hayvanlarla temastan kaçının.
Sigarayı bırakın: Sigara içmek özellikle kandaki lenfosit oranını anormalleştirdiğinden kesinlikle bırakılmalıdır. Yapılan araştırmalar sigaranın bırakılmasından 5 yıl sonra kan değerlerinin normale döndüğünü göstermiştir. Ayrıca aşırı alkol kullanımından da kaçınmalısınız. Bknz: Lymphocytopenia

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Lymphocytosis2- Lymphocytes and the Cellular Basis of Adaptive Immunity

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle